Steklno – kościół św Krzysztofa

Historia

   Wieś Steklno (Stecklin) po raz pierwszy odnotowana została w źródłach pisanych w 1212 roku. Murowany kościół wzniesiony w niej został pod koniec XV wieku lub na początku XVI stulecia. Wieża powstała w osobnym etapie budowy, prawdopodobnie nieco później niż korpus kościoła. W 1705 roku cała budowla była remontowana, między innymi pokryto ściany tynkami i barokowymi malowidłami. W 1945 roku kościół został zniszczony i popadł w ruinę, dopiero w latach 1994-1998 został odbudowany.

Architektura

   Kościół zbudowany został z nieregularnych głazów narzutowych, spajanych zaprawą wapienną wypełnioną drobnymi kawałkami cegieł i uzupełnianych pełną cegłą w górnych partiach. Z tej drugiej wykonane zostały narożniki, ościeża okien i portali, zwieńczenia szczytów oraz blendy, a więc przede wszystkim detale architektoniczne które ciężko było ukształtować warsztatowi budowlanemu w twardym kamieniu. Wieżę zbudowano także z kamienia narzutowego, ale układanego w regularniejsze warstwy. Kościół usytuowano na terenie nawsia, utworzonego w miejscu rozwidlenia drogi, po zachodniej stronie jeziora Steklno. Wokół budowli pierwotnie funkcjonował cmentarz, od południa ograniczony niewielką skarpą.
   Kościół zbudowano jako prostą budowlę salową (jednoprzestrzenną, bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium), wzniesioną na planie wydłużonego prostokąta o wymiarach 18,2 x 8,6 metrów, z dłuższymi ścianami zorientowanymi na linii wschód – zachód. Od zachodu dobudowano nieco węższą wieżę o masywnych gabarytach, założoną na planie kwadratu. Korpus kościoła przykryto dachem dwuspadowym, wieżę dachem czterospadowym.
   Surowe elewacje zewnętrzne kościoła rozdzielono stosunkowo wąskimi, obustronnie rozglifionymi oknami. Murów nie podparto przyporami, a jedyną ozdobą uczyniono dwie duże, ostrołuczne blendy na szczycie wschodnim. Wejście do nawy umieszczono od południa, w uskokowym, profilowanym wałkiem portalu o ostrołucznej archiwolcie i odcinkowo zamkniętym otworze przejścia. Drugie wejście umieszczono w przyziemiu wieży od zachodu, ale co nietypowe parter wieży nie został skomunikowany z nawą kościoła. Wnętrze korpusu przykryte było drewnianym stropem.

Stan obecny

   Kościół zachował mury obwodowe korpusu oraz wieży, jedynie górna część tej ostatniej oraz nieduża część szczytu wschodniego musiały zostać zrekonstruowane w trakcie odbudowy z lat 90-tych XX wieku. Większość okien kościoła została przekształcona w okresie nowożytnym, część z nich mogła też zostać w całości wtórnie wykuta. Zachował się gotycki portal południowy. Oryginalną lub zbliżoną do pierwotnej formę mają okna wschodnie, jedno okno południowe oraz jedno z okien północnych.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół fil. p.w. św. Krzysztofa, E.Soroka, nr 2736, Steklno 1990.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Greifenhagen, Stettin 1902.