Historia
Kościół św Anny zbudowany został na początku XIII wieku. Pierwotnie nosił wezwanie św. Marcina, a odnotowany został po raz pierwszy między 1220 a 1232 rokiem (ecclesia sancti Martini apud Czolnik). W XV wieku został przebudowany w stylu gotyckim. Do elewacji północnej została dobudowana kaplica, zaś od zachodu dostawiono masywną wieżę. Następna przebudowa nastąpiła w XVI wieku, kiedy to przesklepiono prezbiterium i otoczono kościół kamiennym murem. Kruchta została dobudowana do wejścia głównego w XVIII stuleciu.
Architektura
Kościół usytuowany został na pagórku, w pewnym oddaleniu od wsi. Pierwotnie ta późnoromańska budowla, wzniesiona z kamienia polnego oraz cegły (ościeża portali), składała się tylko z prostokątnej w planie nawy o wymiarach 16,3 x 10 metrów oraz z prezbiterium, także wzniesionego na planie prostokąta, wielkości 9,4 x 7,1 metra. Obie te części nie powstały równocześnie, najpewniej prezbiterium było nieco starsze, choć nawa dobudowana musiała zostać jeszcze w XIII wieku.
Wejście do kościoła wiodło od południa poprzez dwa ostrołuczne portale: jeden umieszczony w prezbiterium a drugi w nawie. Wnętrze prezbiterium prawdopodobnie przykryte było drewnianą kolebką, nawa natomiast płaskim stropem. Oświetlały je późnoromańskie jeszcze, niewielkie okna o półkolistych zamknięciach.
W XV i XVI wieku od północy do korpusu nawowego dobudowano kaplicę św. Anny, a do prezbiterium zakrystię. Od zachodu natomiast dostawiono wzmocnioną przyporami wieżę. Prezbiterium, kaplica i nawa otrzymały wówczas sklepienia sieciowe, zakrystia zaś sklepienie kolebkowe. W związku z ich budową przebito także nowe otwory okienne, a stare zamurowano.
Stan obecny
Kościół w Solnikach uchodzi dziś za jedną z najstarszych świątyń w regionie. Zachował późnoromańskie mury nawy i prezbiterium z widocznymi zamurowanymi pierwotnymi oknami w obu ścianach nawy, a także gotycką wieżę, zakrystię i kaplicę. Nowożytne przekształcenia spowodowały dostawienie kruchty południowej, przekształcenie gotyckich okien i pokrycie kościoła tynkami. Sklepienia musiały zostać częściowo odbudowane w XIX wieku, wtedy też przebudowano szczyty i założono nową więźbę dachową.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kozaczewski T., Wiejskie kościoły parafialne XIII wieku na Śląsku (miejscowości P-S), Wrocław 1994.
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.