Historia
Założycielem miasta i fortalicji w osadzie zwanej pierwotnie Nida Ryterska był Stanisław Sobek z Sulejowa, starosta małogoski i podskarbi wielki koronny. Przywilej lokacyjny wydał w 1563 roku król Zygmunt August, a sam dwór wzniesiono w latach 1560–1570, prawdopodobnie na miejscu starszego założenia.
Kolejnymi właścicielami Sobkowa byli Drohojewscy herbu Korczak, którzy w pierwszej połowie XVII wieku zmodernizowali fortyfikacje dworu. W 1668 roku sprzedali oni Sobków Janowi Wielopolskiemu herbu Starykoń. Rozpoczął on wznoszenie na środku dziedzińca okazałego budynku mieszkalnego, jednak budowa ta zapewne nie została ukończona, kiedy w 1683 roku Sobków został sprzedany Sarbiewskim herbu Prawdzic. Mieszkali oni nadal w budynkach z XVI wieku i również oni nie ukończyli budowy centralnego pałacu.
Po 1692 roku Sobków przeszedł na własność Myszkowskich herbu Jastrzębiec, a kolejnym właścicielem Sobkowa był w latach 1725-1732 biskup Konstanty Felicjan Szaniawski, który zajął się przekształcaniem wnętrz. Pałac rozbudowywany był dwukrotnie w drugiej połowie XVIII wieku przez Annę Szaniawską, a później przez Konstantego Felicjana Szaniawskiego. Podczas tej drugiej przebudowy w najstarszym budynku przebito przejazd bramny, do którego wstawiono portal dotychczasowej bramy w murze południowym. Od XIX wieku rozpoczął się stopniowy upadek fortalicji, o którą nie dbali kolejni właściciele. W czasie I wojny światowej fortalicja, a zwłaszcza pałac Szaniawskich zostały zniszczone.
Architektura
Mury obwodowe dworu miały kształt nieregularnego, rozległego prostokąta o wymiarach 129×85 metrów z czworobocznymi, dwukondygnacyjnymi basztami w narożach. Początkowo istniał tylko południowy odcinek murów z dwiema basztami. Pierwotny murowany budynek mieszkalny został włączony właśnie w ten odcinek muru w pobliżu baszty południowo – zachodniej. Bliżej baszty wschodniej umieszczono bramę wjazdową z portalem bramnym przeprutym przez mur. Niedługo potem wzniesiony został odcinek północny murów z budynkiem mieszkalnym w jego zachodniej części. W nowo wzniesionej baszcie północno-wschodniej powstała loggia. W obrębie murów znajdował się obszerny majdan, a do wewnętrznych ścian obwarowań przylegały zabudowania gospodarcze.
Stan obecny
Obecnie wyremontowany, zadbany dwór ma prywatnego właściciela i w jego zabudowaniach prowadzona jest działalność komercyjna. W byłych zabudowaniach gospodarczych mieści się restauracja, pokoje gościnne, sale bankietowe oraz ekspozycje powozów i przedmiotów historycznych. Na miejscu istnieje szkoła jeździecka, organizowane są turnieje rycerskie i liczne imprezy plenerowe. Zainteresowani szczegółowym planem imprez i atrakcji, sprawdzić mogą najświeższe informacje na oficjalnej stronie tutaj.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.
Strona internetowa zamki.pl, Fortalicja w Sobkowie.