Smolęcin – kościół parafialny

Historia

   Kościół w Smolęcinie (Schmellenthin) zbudowany został pod koniec XIII wieku lub w pierwszej połowie XIV wieku. Na przełomie XVII i XVIII wieku dobudowano do niego drewnianą wieżę krytą barokowym hełmem. Prawdopodobnie w okresie tym kościół także otynkowano i wzbogacono o nowe wyposażenie. Kolejne prace budowlano – renowacyjne prowadzono w XIX stuleciu, lecz w trakcie II wojny światowej budowla uległa porzuceniu i od tego czasu pozostawiono ją w ruinie.

Architektura

   Kościół pierwotnie był orientowaną względem stron świata, salową budowlą na planie prostokąta o wymiarach 15,6 x 9,2 metra, typową dla wiejskiej architektury sakralnej Pomorza Zachodniego. Zbudowany został z kamieni narzutowych połączonych zaprawą wapienną. Obrobione kwadry użyte zostały jedynie do obramień portali wejściowych i niektórych otworów okiennych oraz zapewne przy dekoracji blendowej szczytu wschodniego.
   Oświetlenie kościoła zapewniły stosunkowo wąskie, obustronnie rozglifione i zamknięte ostrołucznie okna. Dwa przebito od południa, symetrycznie rozmieszczoną triadę przebito w ścianie wschodniej. Ściana północna pierwotnie mogła nie mieć otworów lub były one zgrupowane tylko w części zachodniej nawy. Surowe elewacje zewnętrzne kościoła pozbawione były dekoracji, jedynie na trójkątnym szczycie wschodnim umieszczono trzy podłużne, ostrołuczne blendy.
   Wejście do wnętrza kościoła wiodło portalami osadzonymi pośrodku ściany zachodniej i południowej. Wnętrze z pewnością nie było podsklepione (brak przypór, wyprowadzeń żeber czy też łuków tarczowych). Zapewne przykrywał je płaski, drewniany strop nad którym funkcjonowało otwarte na więźbę dachową poddasze (doświetlane małym otworem w jednej ze wschodnich blend).

Stan obecny

   Kościół jest dziś niezadaszoną ruiną z zachowanymi w dużym stopniu murami obwodowymi. Szczyt zachodni jest jeszcze częściowo zachowany, ale wschodni uległ niestety zawaleniu. Okna północne są efektem nowożytnej przebudowy lub zostały zmodernizowane. Oryginalne okna zachowały się w ścianie wschodniej i południowej. Portal zachodni zachował się tylko fragmentarycznie, południowy był odnawiany. Zabytek jest zaniedbany, wymagający zabezpieczenia, które zapobiegłoby dalszej degradacji.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Randow, Stettin 1901.

Łuczak M., Gotyckie kościoły gminy Kołbaskowo, Szczecin 2013.
Świechowski Z., Architektura granitowa Pomorza Zachodniego w XIII wieku, Poznań 1950.