Historia
Kościół św. Mikołaja powstał jako świątynia parafialna dla założonego w 1295 roku przez Przemysła I miasta. Po raz pierwszy kościół skwierzyński odnotowano w źródłach pisanych w 1328 roku. Gotycki, murowany kościół prawdopodobnie wzniesiony został w drugiej połowie XV wieku, choć poza informacjami, iż patronat nad nim sprawowali królowie polscy, nie przetrwały żadne przekazy o pracach budowlanych. W XV stuleciu odnotowano jedynie kilka altarii.
W 1540 roku kościół przekazany został protestantom, lecz powrócił w ręce katolików na początku XVII wieku, po interwencji biskupa poznańskiego Wawrzyńca Goślickiego u starosty międzyrzeckiego Jana Zamojskiego. W 1638i 1712 roku kościół spłonął, przez co w trakcie odbudowy musiały zostać założone nowe sklepienia. Następnie w latach 1861 – 1863 przeprowadzono przebudowę, która wprowadziła neogotyckie filary międzynawowe, sklepienia, oraz przelicowane i przemurowane elewacje zewnętrzne.
Architektura
Kościół zbudowano w centrum miasta, we wschodnim bloku przyrynkowym. Fara skwierzyńska wzniesiona została jako kościół halowy, trójnawowy o wymiarach 14,8 x 37,7 metra, bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium, z trójbocznym zamknięciem po stronie wschodniej i z masywną, czworoboczną, pięciokondygnacyjną wieżą na osi fasady zachodniej, flankowaną od północy i południa przez dwa aneksy. Po stronie północnej, między czwartym a piątym przęsłem, przystawiona została zakrystia. Poza nią całość budowli wzmocniona została od zewnątrz przez przypory, przy czym szczególnie masywne stanęły przy wieży zachodniej. Wewnątrz kwadratowe przęsła nawy głównej oraz prostokątne przęsła naw bocznych, usytuowane dłuższymi bokami równolegle do osi kościoła, już w średniowieczu musiały zostać zasklepione.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego w pełni gotycki wygląd zachowała jedynie wieża zachodnia. Korpus kościoła choć nadal ma pierwotną bryłę to utracił średniowieczne detale architektoniczne, a jego elewacje utraciły wygląd zabytkowych z powodu gruntownego przelicowania i przekształcenia otworów okiennych. Wyposażenie świątyni pochodzi niemal w całości z XIX wieku, nie zachował się ani jeden jego element średniowieczny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
Kowalski Z., Gotyk wielkopolski. Architektura sakralna XIII-XVI wieku, Poznań 2010.
Tomala J., Murowana architektura romańska i gotycka w Wielkopolsce, tom 1, architektura sakralna, Kalisz 2007.