Historia
Pierwszy kościół parafialny powstał w Sieradzu około połowy XIII wieku, wraz z lokacją miasta założonego przez księcia Kazimierza I kujawskiego. Uległ on spaleniu w trakcie najazdu tatarskiego z 1278 roku, a później w czasie walk z Czechami w 1292 roku i krzyżakami w 1331 roku. Na jego miejscu w czasie panowania króla Kazimierza Wielkiego wzniesiono gotycką budowlę, remontowaną i być może powiększoną o wieloboczne zamknięcie prezbiterium w 1447 roku. W 1585 roku przystawiona została późnogotycka jeszcze wieża. Wraz z kościołem uległa ona spaleniu w trakcie pożaru z 1645 roku, po którym świątynię odbudowano w latach 1648 – 1682. Między innymi założono wówczas nowe sklepienia i dostawiono boczną kaplicę. Kolejne liczne remonty przeprowadzano w 1705, 1779, 1835 i 1858 roku. W latach 1925 – 1927 dobudowano zakrystię, zaś w 1935 roku kolejną kaplicę.
Architektura
Gotycki kościół posiadał formę budowli trójnawowej i trójprzęsłowej, o konstrukcji halowej, z dwuprzęsłowym prezbiterium po stronie wschodniej, szerokości nawy głównej, zamkniętym trójbocznie. W północno – zachodni narożnik korpusu wtopiona została czworoboczna wieża. Całość budowli opięta została przyporami, w tym zachodnimi w narożnikach usytuowanymi pod skosem. Cały korpus przykrył dach dwuspadowy, oparty od zachodu na szczycie rozczłonkowanym profilowanymi lizenami oraz ozdobionym w dolnej części arkadowymi blendami zamkniętymi spłaszczonymi odcinkami łuku. Blendami ozdobiono także dwie górne kondygnacje wieży. Wewnątrz nawę główną oddzielono od prezbiterium ostrołuczną arkadą tęczy, korpus zaś podzielono na nawy wysokimi arkadami opartymi na okrągłych słupach z impostami.
Stan obecny
Układ przestrzenny gotyckiego kościoła został częściowo zaburzony za sprawę dobudowanej w okresie nowożytnym po południowej stronie prezbiterium kaplicy i zakrystii oraz kolejnej kaplicy po stronie północnej, zlokalizowanej na miejscu pierwotnej zakrystii. Kolejnym, współczesnym dodatkiem jest przedsionek wstawiony pomiędzy gotyckie przypory przy fasadzie zachodniej. Okna kościoła zostały przekształcone. Wewnątrz założone są dziś sklepienia nowożytne, po pierwotnym sklepieniu gotyckim widoczne są jedynie spływy w prezbiterium. W przyziemiu wieży przetrwały dwa zamurowane wejścia ostrołuczne, zachowały się też fragmenty trzech pierwotnych ostrołukowych okien w prezbiterium, nad sklepieniem. W fasadę kościoła wmurowana została krzyżacka kula z bombardy pochodząca z 1331 roku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Tomala J., Murowana architektura romańska i gotycka w Wielkopolsce, tom 1, architektura sakralna, Kalisz 2007.