Historia
Wieś Siemiechów lokowana została przez króla Władysława Łokietka w 1326 roku, choć istniała od co najmniej XIII wieku, gdy była własnością opactwa tynieckiego, a po najeździe mongolskim z 1259 roku należała do rodów rycerskich. W akcie lokacji miejscowa parafia miała zostać uposażona dwoma łanami ziemi. Funkcjonujący w niej kościół po raz pierwszy wzmiankowano w źródłach pisanych w 1349 roku. W XV wieku miał on być remontowany, ale na początku XVI wieku z nieznanych powodów na jego miejscu wzniesiono nową, późnogotycką budowlę.
W 1585 roku kościół odnawiany był przez cieślę Jana z Mstowa, który być może dostawił wieżę, odnotowaną w aktach wizytacji z końca XVI stulecia. Na początku XVII wieku budowla była ponownie konsekrowana. Około 1678 roku odbudowano uszkodzoną w trakcie pożaru zakrystię, przed 1731 rokiem przebudowano wieżę, natomiast na początku XIX wieku do kościoła dobudowano murowaną kaplicę. W latach 1842 – 1847 przeprowadzono remont kościoła, w trakcie którego wnętrze pokryto polichromiami utworzonymi na miejscu XVII-wiecznych.
Pod koniec XIX wieku we wsi zamierzano zbudować nowy kościół parafialny, co przyczyniło się do podupadnięcia nieremontowanej późnośredniowiecznej budowli. W 1916 roku miała się ona znajdować w bardzo złym stanie, przez co w 1922 roku postanowiono rozebrać wieżę, na miejscu której zbudowano kruchtę. Od 1949 roku budowla była nieużytkowana, lecz w latach 1955 – 1956 została poddana gruntownym pracom konserwatorskim, w trakcie których między innymi zburzono kruchtę i wzniesiono nowy ale mniejszy przedsionek.
Architektura
Kościół zbudowany został w środkowej części wsi, na lekko opadającym ku południowi terenie. Powstał jako budowla późnogotycka, orientowana względem stron świata, wzniesiona na osłoniętej daszkami podwalinie, w konstrukcji zrębowej, czyli bez użycia gwoździ, o ścianach składających się z ułożonych poziomo wieńców, utworzonych z belek łączonych w narożach na zamki (ze ściętymi ostatkami), które następnie wraz z dachem pokryto gontem.
Kościół utworzony został z nawy na planie kwadratu i węższego, zamkniętego trójbocznie prezbiterium po stronie wschodniej. Nie wiadomo czy już u schyłku średniowiecza przy nawie od zachodu i południa znajdowały się przedsionki, natomiast najpewniej przy prezbiterium od północy funkcjonowała już niewielka, prostokątna zakrystia. Kościół nakryto stromym dachem dwuspadowym o wspólnej kalenicy dla nawy i prezbiterium, wspartym na gotyckiej więźbie storczykowej, wzmocnionej krzyżami św. Andrzeja.
Wnętrze kościoła nakryte zostało stropami płaskimi, w nawie z zaskrzynieniami. Dolne belki więzara wsparte były w prezbiterium na ostatnim wieńcu ścian, przez co boczne, szersze części nawy nie dawały oparcia więźbie. Górne partie ścian prezbiterium przedłużono więc na nawę, aż do ściany zachodniej kościoła, uzyskując oparcie dla więźby. Z tego powodu wewnątrz kościoła boczne, szersze od prezbiterium części nawy utworzyły wrażenie jakby były przykryte obniżonym stropem, wyglądającym jak zawieszona skrzynia.
Stan obecny
Podstawowa, gotycka bryła świątyni zachowała się bez większych zmian od czasu powstania do dnia dzisiejszego. Przetrwały także trzy późnogotyckie portale zamknięte łukiem w tzw. ośli grzbiet oraz gotyckie okno we wschodniej ścianie prezbiterium. Wewnątrz zobaczyć można chrzcielnicę z XVI wieku lecz większość wyposażenia i wystroju pochodzi z późniejszego okresu. Elementami nowożytnymi są kaplica południowa oraz kruchta zachodnia, ponadto efektem XVII-wiecznej odbudowy jest zakrystia. Barokowe formy posiada wieżyczka na kalenicy dachu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół pomocniczy Matki Boskiej Gromnicznej, M.Grabski, nr 3315, Siemiechów 1995.
Brykowski R., Kornecki M., Drewniane kościoły w Małopolsce południowej, Wrocław 1984.
Cisowski B., Duda M., Szlak architektury drewnianej. Małopolska, Kraków 2005.
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013.