Historia
Kościół w Siedlnicy (Sedelitz, Zedlitz) prawdopodobnie zbudowany został w pierwszej połowie XIV wieku, a na pewno przed 1376 rokiem (według późnego, XVII-wiecznego falsyfikatu biskup poznański miał erygować kościół w 1200 roku). Wieś pojawiła się w wiarygodnych źródłach pisanych po raz pierwszy w 1326 roku, natomiast pierwsza wzmianka o miejscowej parafii pojawiła się w 1333 roku, kiedy to odnotowano plebana o imieniu Otto. Od połowy XVI wieku do końca XVII stulecia kościół znajdował się w rękach gminy protestanckiej. Renowację przeprowadzano w 1604 roku, ale w 1762 roku zawalić się miała wieża. Gruntowny remont przeprowadzono w XIX stuleciu, prawdopodobnie wtedy też nadbudowano wieżę o najwyższą kondygnację.
Architektura
Kościół powstał jako budowla jednonawowa z węższym i niższym prezbiterium po stronie wschodniej, zakończonym ścianą prostą. Nietypowo przy jego południowej ścianie usytuowano niewielką zakrystię, natomiast przy północnej, na styku z nawą, czworoboczną, czterokondygnacyjną wieżę. Kościół wzniesiony został z cegły układanej w wątku gotyckim, na kamiennym cokole, choć wieża wymurowana została z kamienia i cegły aż do poziomu pierwszej kondygnacji.
Elewacje wieży, tak jak i szczyt wschodni, bogato udekorowano triadami ostrołukowych blend, ponadto wschodnią ścianę prezbiterium ozdobiono dwoma blendami o półkolistych zamknięciach, a górną częścią elewacji nawy poprowadzono tynkowany fryz. Całość budowli, oprócz zakrystii, wzmocniona została zewnętrznymi przyporami, w narożnikach usytuowanymi pod skosem. Otwory okienne zostały obustronnie rozglifione, zamknięte łukami ostrymi.
Wejście do wnętrza kościoła prowadziło przez portal osadzony w południowej ścianie nawy oraz przez portal w przyziemiu wieży, o ostrołucznym zamknięciu, osadzony w dużej, także ostrołucznej, profilowanej wnęce. Portal południowy oprofilowano uskokami. Wewnątrz kościoła nie założono sklepień.
Stan obecny
Kościół posiada dziś średniowieczny układ i w większości bryłę, za wyjątkiem górnej partii wieży i nowożytnej, masywnej przypory południowo – wschodniej nawy. Część okien została powiększona, zamknięta półkoliście i ujęta opaskami, a od północy przebito wtórnie nowe wejście. Przetrwał natomiast pierwotny południowy portal wejściowy (obecnie zamurowany), w który od wewnątrz wmurowano kamienną płytę nagrobną Kotwicza z 1448 roku, ukazującą rycerza w zbroi.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół filialny p.w. św. Jana Ewangelisty, A.P.Buchalscy, nr 6123, Siedlnica 1986.
Tomala J., Murowana architektura romańska i gotycka w Wielkopolsce, tom 1, architektura sakralna, Kalisz 2007.