Historia
Kościół św. Michała w Siedlcu (Zedlitz) został wzniesiony około drugiej połowy XIII wieku, a pierwsza wzmianka o nim odnotowana została w źródłach pisanych w 1335 roku. W dokumencie lokacyjnym wsi, wystawionym przez księcia Konrada głogowskiego, wzmiankowana była kaplica. Została ona rozbudowana w 1372 roku z inicjatywy i fundacji rycerza polskiego pochodzenia, Prokuta (Heinricha von Procuta). Z początkiem XV wieku patronat nad kościołem przejęła rodzina Nostitzów, nowych właścicieli miejscowych dóbr, która w pierwszej połowie XVI wieku powiększyła kościół o południową kaplicę oraz drewnianą kruchtę od zachodniej strony.
W 1534 roku kościół na fali reformacji przekazany został ewangelikom, przez których został zmodernizowany na przełomie XVI i XVII wieku, w związku ze zmienionymi wymaganiami nowego kultu w stosunku do wyposażenia i wystroju budynku. W okresie tym z trzech stron nawy wstawiono do wnętrza pokryte malowidłami empory. Zwiększyły one liczbę miejsc w świątyni, ponieważ na protestanckie nabożeństwa do Siedlec zjeżdżali protestanci z miejsc, gdzie nie było świątyń wyznania ewangelickiego.
W 1612 roku z fundacji Friedricha von Nostitz na sklepieniu prezbiterium utworzono polichromie, a w 1618 roku synowie Ewy von Nostitz ufundowali strop kasetonowy. W roku 1751 właścicielami wsi został ród von Wechmar, który po północnej stronie kościoła wzniósł kaplicę oraz kryptę grobową. W drugiej połowie XVIII wieku kościół został wyremontowany, prace naprawcze prowadzono też w 1872 roku, następnie w latach 1934-1936. Przemurowano wówczas zachodnią ścianę nawy wraz ze szczytem, odnowiono dachy, wzmocniono strop. W 1945 roku kościół powrócił w ręce katolików.
Architektura
Pierwotna kaplica z XIII wieku prawdopodobnie składała się jedynie z późniejszego prezbiterium. W XIV wieku po stronie zachodniej dobudowano wyższą i szerszą nawę, w efekcie czego powstał jednonawowy, orientowany kościół. Prezbiterium wzniesiono z cegieł w wiązaniu wendyjskim, natomiast mur nawy w wiązaniu gotyckim. W pierwszej połowie XVI wieku budowla powiększyła się o południową kaplicę i drewnianą kruchtę zachodnią.
Wzniesiona w epoce pełnego gotyku nawa, w odróżnieniu od starszego prezbiterium opięta została uskokowymi przyporami. Oświetlenie kościoła zapewniały ostrołucznie zamknięte okna, nieco mniejsze w części wschodniej kościoła. Wejście utworzono pośrodku fasady zachodniej. Wewnątrz prezbiterium pomimo braku przypór około 1480 roku przykryto trójdzielnym sklepieniem żebrowym. Żebra spięto zwornikami, pośród których jeden ozdobiony został polskim herbem „Korab” rodu Prokuta. Nawa zapewne przykryta była początkowo prostym stropem belkowym.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego mury obwodowe najstarszego prezbiterium, gotyckiej nawy (z przemurowaną ścianą i szczytem zachodnim), a także XVI-wiecznej kaplicy południowej. Kaplica po stronie północnej pochodzi z okresu nowożytnego. Zachowało się późnogotyckie sklepienie w prezbiterium, ale strop kasetonowy nad nawą jest już późnorenesansowy, podobnie jak obiegające ją empory. Nie zachował się pierwotny portal wiodący do nawy od zachodu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005.
Zabytki sztuki w Polsce. Śląsk, red. S.Brzezicki, C.Nielsen, Warszawa 2006.