Historia
Kościół w Siecieborzycach (niem. Rückersdorf) zbudowany został prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku, niedługo po przeprowadzeniu akcji kolonizacyjnej leśnych terenów na pograniczu śląsko – łużyckim, mającej miejsce w czasach rządów Henryka Brodatego. Po raz pierwszy kościół wzmiankowany był pośrednio w źródłach historycznych w 1273 roku, kiedy to biskup Tomasz II ekskomunikował miejscowego plebana o imieniu Jan.
Na przełomie XV i XVI wieku kościół w Siecieborzycach, jak wiele innych w regionie, został powiększony o późnogotycką wieżę oraz zakrystię. Zastąpiono wtedy także płaski strop nad nawą ceglanym sklepieniem oraz podsklepiono prezbiterium. Prawdopodobnie w tym samym czasie powiększono większość otworów okiennych i otynkowano elewacje. Prace zakończono zapewne w 1508 roku, co uwieńczono datą na arkadzie tęczy.
W okresie nowożytnym kościół przeszedł przebudowę w stylistyce baroku. Między innymi przekształcona lub dobudowana została wówczas kruchta południowa. Wcześniej, od około połowy XVI wieku rozpoczął się proces wymiany średniowiecznego wyposażenia, wpierw na renesansowe, następnie barokowe. W 1905 roku przeprowadzono remont i częściową regotyzację kościoła, podczas której wykonano polichromie na sklepieniach.
Architektura
Kościół wzniesiony został jako budowla orientowana, składająca się z pojedynczej nawy na planie prostokąta (14,4 x 9,5 metra), do której od wschodu dostawione zostało prezbiterium (7,4 x 5,4 metra), także wzniesione na rzucie prostokąta. W XVI wieku dostawiona została do prezbiterium od północy zakrystia i czworoboczna wieża po zachodniej stronie nawy, usytuowana nieco niesymetrycznie, z lekkim przesunięciem ku południowi. Nawa i niższe od niej prezbiterium nakryte zostały osobnymi dachami dwuspadowymi, a przybudówkę północną nakryto przedłużoną połacią dachu prezbiterium.
W średniowieczu wejście do kościoła prowadziło od południa, gdzie w ścianie nawy i prezbiterium przebito ostrołucznie zamknięte, uskokowe portale. Z nich nieco bardziej wyszukany był portal w nawie, profilowany. Trzeci ostrołuczny portal prowadził z prezbiterium do zakrystii. Pierwotne okna kościoła były lancetowate, obustronnie rozglifione. Charakteryzowały się niedużymi, wąskimi prześwitami, typowymi dla wczesnego gotyku. Pod koniec XV wieku część z nich została powiększona i zamknięta ostrołucznie.
Nawa początkowo przykryta była płaskim, drewnianym stropem, być może opartym na drewnianych słupach z powodu znacznej szerokości korpusu. W prezbiterium pierwotnie znajdowała się drewniana kolebka. Na początku XVI wieku nawę zwieńczono sklepieniem sieciowym, prezbiterium natomiast sklepieniem gwiaździstym, a zakrystię kryształowym. Żebra w prezbiterium osadzono na ścianach bezwspornikowo, w nawie opuszczono na przyścienne filary. Obie części rozdzieliła ostrołuczna arkada tęczy.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego wczesnogotycką bryłę wraz z późnogotycką wieżą i zakrystią (powiększoną o nowożytną kruchtę od południa), lecz wiele pierwotnych detali architektonicznych zostało przekształconych. Oryginalne okna przetrwały po stronie północnej nawy i wschodniej prezbiterium; zobaczyć można także dwa pierwotne południowe uskokowe portale ostrołukowe i późniejszy północny. Wnętrze nawy przykryte jest dziś późnogotyckim sklepieniem sieciowym, prezbiterium gwiaździstym, a zakrystii kryształowym. Otaczający przykościelny cmentarz mur może wraz z furtą pochodzić z XV wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
Kozaczewski T., Wiejskie kościoły parafialne XIII wieku na Śląsku (miejscowości P-S), Wrocław 1994.
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.