Historia
Kościół w Rząśniku (Schoenwaldau) po raz pierwszy wzmiankowany był w 1386 roku, lecz pierwotna, późnoromańska budowla powstała wcześniej, jeszcze w trzeciej ćwierci XIII stulecia. W XV wieku nawa i prezbiterium powiększone zostały o wieżę. W XVI lub XVII wieku dobudowana lub przebudowana została zakrystia. W XVIII stuleciu kościół przekształcono w stylistyce barokowej, a ostatnie większe zmiany wprowadzono w XIX wieku. W latach 1977-1978 w trakcie remontu odsłonięte zostały spod tynków oryginalne otwory okienne i wejściowe.
Architektura
Średniowieczny, późnoromański kościół zbudowano z łamanego kamienia i ciosów w narożach. Składał się z prostokątnej w planie nawy i węższego, niższego oraz krótszego prezbiterium o dwóch przęsłach. Nawa otrzymała wymiary 13,7 x 9,2 metra, zaś prezbiterium 6 x 9,2 metra. W okresie gotyku od zachodu dostawiono czworoboczną wieżę. Oświetlenie kościoła zapewniały półkoliście zamknięte niewielkie okna o szeroko rozchylonych ościeżach. Dla odmiany portale wejściowe uzyskały już kształty wczesnogotyckie, ostrołuczne. Oba umieszczono nietypowo od północy: jeden w nawie, drugi w ścianie prezbiterium. Wnętrze części prezbiterialnej przykryto sklepieniem krzyżowo – żebrowym, rozdzielonym na granicy przęseł żebrem jarzmowym. Żebra wsparto na masywnych geometrycznych wspornikach zdobionych motywami roślinnymi. Nawę od prezbiterium rozdzielono półkolistą arkadą tęczy.
Stan obecny
Z pierwotnego założenia zachowały się w pełni mury obwodowe ze ścianą tęczową, dwa zamurowane okna w północnej ścianie nawy i okno wschodnie prezbiterium. W północnej ścianie nawy znajduje się zamurowany portal ostrołukowy, drugi jest w północnej ścianie prezbiterium. Zmiany nowożytne (barokowe) spowodowały przede wszystkim umieszczenie hełmu na wieży i powiększenie okien od południa. Dodatkowo w XIX wieku podwyższono mury nawy o około 1 metr i zamurowano przejście z dawnego poddasza nawy na poddasze prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kozaczewski T., Wiejskie kościoły parafialne XIII wieku na Śląsku (miejscowości P-S), Wrocław 1994.
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005.