Historia
Rakowice Wielkie po raz pierwszy odnotowano w źródłach pisanych w 1287 roku jako majątek niejakiego Heinricha von Raussendorfa. W XIV wieku we wsi znajdowały się już trzy majątki rycerskie będące własnością von Raussendorfów, von Niebelschützów i von Kittlitzów. Do połowy XVI wieku były one wielokrotnie sprzedawane w całości lub w częściach, przechodząc przez ręce rycerzy i mieszczan. Mieszkalna wieża zwana Książęcą została wzniesiona najwcześniej na przełomie pierwszej i drugiej ćwierci XVI wieku, a najpóźniej w połowie XVI stulecia. Pomimo nazwy wraz z folwarkiem należała do rycerza Hansa Reussnera, który dzierżył wówczas tę część Rakowic. Po nim przez wiele lat posiadłość była w posiadaniu drobnych feudałów, których majątek zwykle nie przekraczał jednej wsi. Być może z powodu niestabilnego gruntu lub wylewania wód Bobru w drugiej połowie XIX wieku przeniesiono o kilkaset metrów sąsiednie zabudowania folwarczne, wieżę zaś opuszczono.
Architektura
Wieżę wzniesiono na trapezowatym planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 9,5x10x11,5×12 metrów. Jej mury były stosunkowo grube, szerokości 1,4-1,8 metra, ale mało stabilne, w konstrukcji licowej bez dostatecznego wzmocnienia. Dlatego w bliżej nieznanym okresie do dwóch elewacji, wschodniej i południowej, dostawiono przypory. Mury wieży zbudowano wykorzystując łamany piaskowiec oraz kamienne ciosy, a całość nakryto dwuspadowym, stromym dachem, choć być może pierwotne nakrycie miało inną formę.
Do środka wieży wchodzono z poziomu gruntu poprzez kamienny portal z półkolistym łukiem. Wnętrze dzieliło się na trzy kondygnacje: parter i dwa górne piętra. Wewnątrz najniższej kondygnacji znajdowała się duża izba i wąska, oddzielona ścianą sień wejściowa w północnej części, mieszcząca kamienne schody na pierwsze piętro. Druga kondygnacja miała bardzo podobny układ, i podobnie jak parter była przykryta sklepieniem kolebkowym. Mieściła się tam większa izba oraz klatka schodowa po stronie północnej. Różnicą było zainstalowanie drewnianych schodów, co zmniejszało obciążenie i zmniejszało groźbę zawalenia. Trzecią kondygnację rozdzielono na pokój mieszkalny i komorę, przy czym obie nakryto drewnianym stropem. Ponadto oprócz wspomnianych pomieszczeń na drugim piętrze przy północnej ścianie, tuż przy schodach znajdowało się bardzo małe pomieszczenie z metalowym naczyniem i odpływem. Była to kamienna rynienka służąca do odprowadzania na zewnątrz nieczystości, funkcjonująca jako latryna.
Stan obecny
Wieża pomimo, iż po 1945 roku była zachowana w całości to nieużytkowana, popadała w coraz większą ruinę. W latach 60-tych zawalił się dach, a w jego następstwie na początku lat 70-tych kolejne stropy i górne części wszystkich ścian. Do dzisiaj zachowały się jedynie relikty dwóch najniższych kondygnacji wieży, sięgające maksymalnie wysokości około 5,5 metra. Dostępny jest korytarzyk ze schodami wiodącymi na piętro, ale główne pomieszczenie uległo zagruzowaniu. Z detali architektonicznych przetrwał gzyms parapetowy jednego okna oraz półkolisty portal wiodący z korytarza do głównej izby. Wieża stanowi smutny przykład skandalicznych zaniedbań w dziedzinie ochrony zabytków.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Chorowska M., Rezydencje średniowieczne na Śląsku, Wrocław 2003.
Chorowska M., Dudziak T., Jaworski K., Kwaśniewski A., Zamki i dwory obronne w Sudetach. Tom II, księstwo jaworskie, Wrocław 2009.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.