Rąbiń – kościół św Apostołów Piotra i Pawła

Historia

   Pierwszy kościół w Rąbinie zbudowany został już w XII wieku. Żyjący dużo później kronikarz Jan Długosz zaliczył go do fundacji możnego palatyna Piotra Włostowica, zwanego Duninem. Kościół gotycki wzniesiony został na miejscu świątyni romańskiej w połowie XV wieku, przy czym przy jego budowie korzystano z materiałów budowlanych rozebranego, starego kościoła. W połowie XVI stulecia fasadę zwieńczono wysokim, gotycko-renesansowym szczytem, a w 1645 roku do kościoła dobudowano dwie kaplice. W 1756 roku dostawiono zakrystię, zaś neogotyckie prezbiterium zostało dobudowane w latach 1904-1905. Wtedy też zbudowano nową zakrystię i kruchtę.

Architektura

   Kościół usytuowany został w centralnej części wsi, na niewielkim wzniesieniu. W okresie romańskim był budowlą jednonawową, zamkniętą od wschodu półokrągłą apsydą, którą być może wzniesiono z ciosów granitowych. Późnośredniowieczny kościół zbudowany już został z cegły układanej w wiązaniu gotyckim, choć wykorzystano także pojedyncze i układane warstwami ciosy kamienne ze starszej budowli. Kościół gotycki składał się jedynie z prostokątnej nawy, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium. Fasadę zachodnią kościoła zwieńczono dekoracją szczytową złożoną z prostokątnych pól przy okapie zwieńczonych arkadami oraz fryzem. Podobny wystrój uzyskał szczyt wschodni. Mury zewnętrzne zostały wsparte przez przypory, we wschodnich i zachodnich narożnikach usytuowane pod skosem.

Stan obecny

   Z najstarszego romańskiego kościoła zachowały się pojedyncze kostki granitowe wtopione w gotyckie elewacje i układane warstwami między kruchtą a kaplicą północną. Kościół gotycki został znacznie przekształcony w okresie nowożytnym, tracąc pierwotny układ przestrzenny, zatarty przedłużeniem o 7 metrów części wschodniej, dobudowaniem od północy i południa kaplic o wyglądzie transeptu i dostawieniem kolejnych aneksów po północnej stronie nawy. Od strony północnej widoczne jest zamurowane oryginalne, ostrołuczne wejście.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Maluśkiewicz P., Gotyckie kościoły w Wielkopolsce, Poznań 2008.

Tomala J., Murowana architektura romańska i gotycka w Wielkopolsce, tom 1, architektura sakralna, Kalisz 2007.