Historia
Wieś Przemocze (Priemhausen) po raz pierwszy odnotowano w źródłach pisanych w 1269 roku, ale murowany, gotycki kościół wzniesiono w niej dopiero pod koniec XV wieku. Od czasów reformacji w XVI wieku był ewangelickim kościołem parafialnym i pozostawał pod patronatem właścicieli wsi, rodziny von Eberstein. W okresie tym przy kościele działała szkoła. W XIX stuleciu, gdy patronat nad budowlą sprawowała już rada miejska Stargardu, wykonano górną, drewnianą część wieży z hełmem, natomiast w 1906 roku przeprowadzono remont świątyni z wymianą wyposażenia. Po 1945 roku kościół ponownie przejęła społeczność katolicka, która konsekrowała go pod nowym wezwaniem.
Architektura
Kościół usytuowano w środkowej części wsi o typie owalnicy, na odgrodzonej działce pełniącej także funkcje cmentarza. Wzniesiono go z nieobrobionych kamieni narzutowych oraz w wyższych partiach i przy elementach detalu architektonicznego (obramienia okien i portali) z cegły. Otrzymał formę budowli orientowanej, salowej, na planie prostokąta o wymiarach 20,3 x 12,9 metrów, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium. Po stronie zachodniej dostawiona została czworoboczna w planie wieża wielkości 6,9 x 6,4 metra.
Elewacje północna i południowa kościoła przeprute zostały dwoma ostrołukowymi oknami, o uskokowo profilowanych ościeżach. W elewacji południowej umieszczono również asymetrycznie usytuowany portal, natomiast w ścianie wschodniej na osi przebito pojedyncze okno. Powyżej dwuspadowy dach zakończono trójkątnym szczytem rozczłonkowanym blendami o uskokowych ościeżach. Blendy rozmieszczono w układzie piramidalnym z dwoma środkowymi o równej wysokości. Krawędzie boczne szczytu zakcentowano nieznacznymi sterczynami.
W ścianie zachodniej wieży umieszczono drugie wejście do kościoła, ujęte ostrołukowym portalem o uskokowych ościeżach. Elewacje środkowej kondygnacji ozdobiono dużymi blendami o ostrołucznych zamknięciach z okrągłymi otworami przebitymi w górnych partiach. Powyżej z każdej wolnej strony poprowadzono rząd czterech ostrołukowych blend, a na najwyższej, oddzielonej tynkowanym fryzem kondygnacji umieszczono z każdej strony po dwa przeźrocza osadzone w odcinkowo zamkniętych wnękach, rozdzielone i flankowane przez blendy o dwułucznych zamknięciach wspartych na ceglanych konsolach.
Stan obecny
Późnogotycka forma kościoła nie uległa w okresie nowożytnym większym przekształceniom. Założony został jedynie nowy hełm na wieżę, dostawiono aneks od południa, zredukowano gzyms koronujący, wymieniono strop w nawie i więźbę dachową, wstawiono do nawy emporę. Ponadto okna w elewacjach wzdłużnych mogły ulec powiększeniu. Nie zachował się żaden element średniowiecznego wyposażenia. W ostatnich latach kościół poddano renowacji, podczas której usunięto z elewacji oszpecające je cementowe narzuty.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski, B.Szerniewicz, nr 3891, Przemocze 1996.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Naugard, Stettin 1910.