Historia
Kościół w Prandocinie wzniesiono w pierwszej ćwierci XII wieku, a jego fundatorem był prawdopodobnie protoplasta rodu Odrowążów, komes Prandota Stary. Najstarsza wzmianka źródłowa pochodzi z 1222 roku i mówi o przekazaniu przez biskupa krakowskiego Iwona prawa patronatu nad kościołem klasztorowi cysterskiemu w Mogile. W XV wieku dokonano przebudowy w wyniku której rozebrano apsydę prezbiterialną, a z uzyskanego materiału rozbiórkowego wzniesiono nowy, gotycki chór. Kolejne przebudowy kościół przeszedł w XVII i XVIII wieku. Dobudowano wtedy zakrystię oraz zachodnią kruchtę.
Architektura
Kościół powstał jako budowla jednonawowa z bardzo krótkim i węższym od nawy prezbiterium, zakończonym od wschodu apsydą. Druga apsyda zamykała kościół od zachodu, a nad nią wznosiła się wieża. Apsyda ta otwierała się na nawę emporą wspartą na dwóch arkadach spoczywających na środkowej kolumnie. Od XV wieku prezbiterium posiadało zakończenie ścianą prostą i narożnymi uskokowymi przyporami. Ne ścianach zewnętrznych zachowały się pierwotne podziały lizenowe i fryz arkadkowy obiegający nawę i zachodnią apsydę.
Wyróżnikiem tej romańskiej budowli jest znakomita jakość kamieniarki, szczegóły ornamentalne i bogaty program przestrzenny: układ dwuchórowy, emporę zachodnią, wieżę. Na portalu zachowały się ślady pierwotnej polichromii w kolorach czerwonym, niebieskim i zielonym. Świadczy to o barwności architektury romańskiej w jej oryginalnym wyglądzie.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Jarzewicz J., Kościoły romańskie w Polsce, Kraków 2014.
Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, red. M. Walicki, Warszawa 1971.
Tomaszewski A., Romańskie kościoły z emporami zachodnimi na obszarze Polski, Czech i Węgier, Wrocław 1974.
Strona internetowa zabytkowekoscioly.net, Prandocin, kościół św. Jana Chrzciciela.