Historia
Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym w Policach, prawdopodobnie jeszcze konstrukcji drewnianej lub kamiennej o niewielkich gabarytach, odnotowana została w źródłach pisanych w 1269 roku. W 1286 roku biskup kamieński Hermann, udzielił proboszczowi kolegiaty Mariackiej ze Szczecina prawa jurysdykcji (sądzenia) między innymi nad parafianami kościoła w Policach. W 1299 roku kolegiata Mariacka objęła nad nim patronat.
Około początku XV wieku na miejscu pierwotnej budowli rozpoczęto wznoszenie murowanego, ceglanego kościoła farnego. W późnych latach XV stulecia został on powiększony o późnogotycką kaplicę Mariacką. W 1514 roku natomiast został poświęcony przez biskupa kamieńskiego Marcina, po odbudowie po pożarze, który wybuchł w 1510 roku.
W 1735 roku pożar po raz kolejny zniszczył kościół. W trakcie odbudowy założono nowy, barokowy hełm wieży oraz wykonano nowy strop belkowy. Pechowa budowla po raz kolejny spłonęła w XIX stuleciu, tym razem jednak z powodu złego stanu technicznego kościół w 1895 roku rozebrano. Dzięki staraniom konserwatora zabytków pozostawiono jedynie kaplicę Mariacką.
Architektura
Kościół z XV wieku był budowlą orientowaną względem stron świata, salową, wzniesioną z cegły o wątku wendyjskim i gotyckim na rzucie prostokąta o wymiarach 19,1 x 11,5 metra. Murowane z cegły ściany obwodowe ustawiono na fundamencie z kamieni polnych. Prezbiterium nie było zewnętrznie wydzielone z bryły, korpus kończył się na wschodzie prostą ścianą. Po przeciwnej, zachodniej stronie na osi umieszczona była czworoboczna wieża, natomiast przy wschodniej części ściany północnej znajdowała się zakrystia. Po południowej stronie kościoła w XV wieku dobudowano późnogotycką kaplicę Mariacką na rzucie prostokąta.
Zewnętrzne elewacje korpusu kościoła opięte były lizenami czy też płaskimi przyporami, pomiędzy którymi przepruto obustronnie rozglifione, ostrołucznie zamknięte okna. Trzy takie duże, wypełnione maswerkami otwory umieszczono symetrycznie w ścianie wschodniej. Dwuspadowy dach korpusu oparty był na półszczytach zachodnich oraz na trójkątnym, zdobionym sterczynami szczycie wschodnim, w górnej części wypełnionym trzema okrągłymi blendami. Wnętrze korpusu nie było podsklepione, nie założono także sklepienia w podwieżowej kruchcie. W bocznych ścianach tej ostatniej umieszczone były ścienne wnęki, a na nawę otwierała się ona portalem lub arkadą.
Kaplicę Mariacką połączono z kościołem przejściem przeprutym na wysokości prezbiterium. Założono ją na rzucie prostokąta o wymiarach 5,8 x 5,2 metra. Została ozdobiona szczytami z ostrołukowymi blendami jednodzielnymi oraz blendami bliźnimi zwieńczonymi płycinami okrągłymi. Podobne blendy umieszczone w profilowanych wałkową kształtką obramieniach osadzono też na fasadzie południowej. Elewacje wschodnią i zachodnią rozdzielono oknami ujętymi wąskimi blendami, pod opaską tynkową od wschodu i fryzem ząbkowym od zachodu. Od południa górną częścią kaplicy poprowadzono fryz wykonany z czarnych, szkliwionych kształtek. Naroża południowe budowli wzmocniono przyporami. Pomiędzy nimi osadzono ostrołukowy, profilowany portal, zdobiony naprzemiennie zwykłymi i glazurowanymi cegłami. Wnętrze przykryte było stropem, choć sklepienie było planowane.
Stan obecny
Do czasów współczesnych ze średniowiecznego kościoła farnego zachowała się jedynie południowa kaplica, wciąż zachwycająca bogato dekorowanymi elewacjami z fryzami, blendami, glazurowanymi cegłami i portalem południowym, odnowionymi w trakcie prac renowacyjnych z XXI wieku. Od strony zewnętrznej nie została ona przekształcona w większym stopniu w okresie nowożytnym, częściowego przemurowania wymagała jedynie ściana północna, dawniej otwarta na kościół.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Architektura gotycka w Polsce, red. M.Arszyński, T.Mroczko, Warszawa 1995.
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kaplica, ob. budynek usługowy, T.Wolender, nr 4850, Police 1995.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Randow, Stettin 1901.