Historia
Parafia w Poczerninie (Putczerlyn w 1220 roku, Pusserlin w 1539, później Pützerlin) funkcjonowała już w 1338 roku, choć murowany kościół został zbudowany dopiero w ostatniej ćwierci XV wieku. Na początku XVI stulecia powiększono go o wieżę, a cały korpus otynkowano i pokryto boniowaniem. Kościół przez większość średniowiecza pozostawał pod patronatem rady miejskiej Stargardu, która zakupiła Poczernin na przełomie XIV i XV wieku. Prawdopodobnie w XVI wieku zaczął służyć społeczności ewangelickiej. W 1850 roku wybudowany został nowy drewniany hełm wieży, w tymże stuleciu przebito też okrągłe okna. W 1912 roku wieżę odnowiono, w 1940 roku wymalowano wnętrze, a w 1945 roku dokonano ponownej konsekracji.
Architektura
Kościół powstał jako prosta budowla salowa o wymiarach 22 x 12,4 metra, wzniesiona z kamienia polnego i niewielkiej ilości cegły, spajanych zaprawą wapienną. Prezbiterium nie zostało wyodrębnione ani zewnętrznie, ani wewnątrz świątyni, jedynie wschodnią część budowli urozmaicono trójbocznym zamknięciem. Po stronie zachodniej na osi elewacji dostawiona została czworoboczna w planie, masywniejsza w stosunku do korpusu wieża, wielkości 8,5 x 7,5 metra. Jej mury wewnątrz od trzeciej kondygnacji wzwyż wzmocniono konstrukcją ryglową.
Tradycyjnie dla wiejskich kościół Pomorza Zachodniego zewnętrzne elewacje korpusu kościoła utworzono surowe, pozbawione zdobień, nie opięte ani przyporami ani wyodrębnionym cokołem. Ostrołucznie zamknięte okna przebito wysoko, blisko okapu dachu, ozdobiono je też na krawędziach ceglanym profilem wałka. Wejście pierwotnie prowadziło od południa, przez ostrołuczny, stosunkowo szeroki portal, zdobiony podwójnym profilem wałka, oraz od zachodu, przez portal w przyziemiu wieży, o ostrołucznym zamknięciu i potrójnym sfazowaniu. Wewnątrz we wschodnim zamknięciu w murze utworzono ostrołukową niszę – piscinę, ze zwężającymi się ściankami.
Elewacje zewnętrzne wieży mniej więcej w połowie przedzielono gzymsem, który oddzielił surową, pozbawioną zdobień część dolną od nieco bardziej ozdobnej górnej. W tej drugiej ściany wieży udekorowano smukłymi, wysokimi blendami, rozdzielonymi ceglanym laskowaniem, trzema umieszczonymi w jednym rzędzie z każdej wolnej strony. W blendach środkowych przebito wąskie otwory, jedno i dwudzielne, zapewniające dopływ światła oraz pozwalających na wydobywanie się dźwięku dzwonów.
Stan obecny
Kościół pomimo nowożytnych przekształceń zachował pierwotną bryłę i układ, a także kilka detali architektonicznych (np. blendy, piscina). Spośród pośredniowiecznych modyfikacji najbardziej w oczy rzuca się wysoki hełm wieży oraz nowe i przekształcone okna. Zachował się oryginalny portal zachodni, południowy jest obecnie zamurowany, północny powstał natomiast już po reformacji. Z pierwotnego wyposażenia kościoła można zobaczyć umieszczone w ścianie wschodniej sakramentarium, pochodzące z około 1500 roku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Katalog zabytków powiatu stargardzkiego, red. M.Majewski, tom II, Stargard 2010.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Satzig, Stettin 1908.