Pinwherry – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża prawdopodobnie zbudowana została w drugiej połowie XVI wieku. Pod koniec tego stulecia należała do jednej z gałęzi rodu Kennedych, przy czym pierwszym znanym jej właścicielem był John Kennedy z Banquharrie, odnotowany w źródłach pisanych w latach 1596-1597. Ostatnim z gałęzi tego rodu był zmarły w 1644 roku Thomas Kennedy, po którym cztery lata później Pinwherry przejął John, earl Carrick. W kolejnych latach właściciele wieży często się zmieniali. Nie wiadomo kiedy została ostatecznie opuszczona, lecz w XIX wieku znajdowała się już w stanie zaniedbanej ruiny.

Architektura

   Wieżę usytuowano w dolinie rzeki Stinchar, w pobliżu jej zbiegu z Muick Water. Od wschodu i północy ochraniały ją stoki wzniesienia, opadające coraz mocniej w miarę zbliżania się do rzeki. Była to typowa budowla na planie litery L, składająca się z głównego bloku o dłuższych ścianach umieszczonych na linii wschód – zachód i małego skrzydła mieszczącego klatkę schodową, tworzącego narożnik północno – zachodni. Główne skrzydło otrzymało około 9,1 metra długości, szerokość natomiast wyniosła łączenie z narożnym skrzydłem 10,6 metra. Mury nie były zbyt grube jak na szkockie wieże mieszkalne, miały około 1,3 metra szerokości. Zwieńczeniem wieży był dwuspadowy dach oparty na wysokich schodkowych szczytach oraz co najmniej jedna narożna bartyzana.
   Wejście do wieży tradycyjnie znalazło się w kącie utworzonym między głównym blokiem a narożnym skrzydłem, na poziomie gruntu. Zabezpieczone było jedynie ryglem którym można było blokować drzwi, zaś w małej sieni wejściowej umieszczono półkę ścienną na której strażnik mógł kłaść lampę. Z sieni dostać się można było do pomieszczenia w głównym bloku oraz do spiralnej klatki schodowej prowadzącej na pierwsze piętro. Tam komunikację pionową przejmowała druga klatka schodowa osadzona w grubości muru i wysunięta wykuszowo ponad wejściem, dzięki czemu na drugim piętrze narożnego skrzydła można było umieścić małe pomieszczenie mieszkalne.
   Pomieszczenie na parterze głównego bloku wieży oświetlane było jedynie dwoma niewielkimi otworami: po jednym od wschodu i zachodu, przy czym oba osadzone były w głębokich wnękach. Przy tak małej ilości światła pomieszczenie to spełniać mogło jedynie rolę spiżarni lub innej komory gospodarczej. W południowo – wschodnim narożniku była ona połączona trzecią już klatką schodową z pierwszym piętrem, zapewne w celu szybkiego dojścia z auli po trunki. Komorę prawdopodobnie przykrywało sklepienie kolebkowe.
   Całe pierwsze piętro głównego bloku wieży zajmowało duże pomieszczenie o wymiarach 7,6 x 4,9 metra, wykorzystywane jako reprezentacyjny pokój dzienny (hall). Ogrzewany był on sporym kominkiem osadzonym pośrodku ściany północnej i dobrze oświetlony pojedynczym oknem obok kominka, pojedynczymi oknami od wschodu i zachodu i dwoma oknami południowymi, z których jedno znajdowało się wysoko ponad podłogą. Drugie piętro wieży i poddasze najpewniej zapewniały dodatkową przestrzeń mieszkalną, przeznaczoną na sypialnie właścicieli i ich służby. Drugie piętro, podobnie jak aula, zwieńczone było drewnianym stropem.

Stan obecny

   Wieża znajduje się dziś w stanie malowniczej, porośniętej roślinnością i niezadaszonej ruiny.  Pomimo ubytków murów, zwłaszcza w elewacji zachodniej, jej ściany obwodowe zachowały się prawie do pełnej wysokości. Wnętrze prawdopodobnie nie jest obecnie dostępne.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.

Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.