Pastuchów – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża w Pastuchowie (niem. Puschkau) prawdopodobnie została wzniesiona na przełomie XV i XVI wieku, jako siedziba rodziny von Kalkreuth, właścicieli miejscowych dóbr od około 1495 roku. W latach 60-tych XVI wieku dobudowano w sąsiedztwie nowe gospodarcze zabudowania dworskie, natomiast samą wieżę przebudowano w stylistyce renesansowej. W połowie XVII wieku współwłaścicielami wsi stały się rody von Grafon i von Dahn, natomiast na początku XVIII stulecia wieża przeszła na własność Hoch­bergów. W 1835 roku Pastuchów zakupił ród von Wietersheim – Kramst.

Architektura

   Wieża została zbudowana na planie prostokąta o wymiarach 9,5 x 11 metrów, lekko wydłużonego na osi wschód – zachód, z niewielką ryzalitową wieżyczką mieszczącą klatkę schodową, prawdopodobnie dobudowaną w drugiej połowie XVI wieku. Mury wzniesiono z kamienia łamanego, bez wzmocnienia narożników ciosami. Wnętrze podzielone zostało na podsklepioną piwnicę oraz cztery kondygnacje naziemne, pierwotnie prawdopodobnie rozdzielone drewnianymi stropami i skomunikowane drabinami bądź drewnianymi schodami. Oświetlenie dolnych kondygnacji zapewniały proste otwory szczelinowe oraz być może niewielkie okna o nieznanej formie. Większe otwory okienne znajdować się mogły na wyższych piętrach. Ponadto na którejś z elewacji mogły być nadwieszone wykusze latrynowe.

Stan obecny

   Wieża zachowała do dnia dzisiejszego pełną wysokość pierwotnych murów obwodowych, ale utraciła prawie wszystkie późnośredniowieczne detale architektoniczne, wymienione na renesansową kamieniarkę okienną i portalową. Z okresem renesansu związane są także zachowane dwa ceglane blendowane szczyty budowli, ryzalit z klatką schodową oraz sklepienie na poziomie parteru. Na jednej z dłuższych elewacji widoczny jest szczelinowy, prawdopodobnie pierwotny otwór doświetlający. Kolejny szczelinowy otwór nadal doświetla piwnicę. Obecnie zabytek nie jest użytkowany.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Chorowska M., Rezydencje średniowieczne na Śląsku, Wrocław 2003.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.