Historia
Pierwotny kościół w Parnowie (niem. Parnow) zbudowany został pod koniec XIII wieku lub najpóźniej na początku XIV stulecia. Jego istnienie potwierdziła wzmianka o rozstrzygnięciu sporu o granicę majątku ziemskiego, miedzy opactwem w Dargun w Meklemburgii a nieznanym bliżej Heydebreckiem. Miało ono mieć miejsce właśnie w parnowskim kościele, który być może był jeszcze wówczas konstrukcji drewnianej. Kościół murowany, późnogotycki zbudowano w XV wieku. Wiadomo iż w 1497 roku jego wikariuszem był Tessaus von Manow, kanonik kapituły katedralnej w Kamieniu Pomorskim. Od 1551 roku budowla stała się kościołem filialnym gminy luterańskiej w pobliskim Cieszynie. W XIX stuleciu przebudowano wschodnią część kościoła. Po drugiej wojnie światowej zabytek powrócił w ręce katolików, przez których został konsekrowany pod nowym wezwaniem.
Architektura
Kościół wzniesiono na niewielkim wywyższeniu terenu pośrodku wsi, po wschodniej stronie jeziora, jako budowlę orientowaną dłuższymi bokami na linii wschód – zachód, murowaną z cegły w układzie wendyjskim i kamieni polnych, umieszczanych głównie w dolnych partiach. W XV wieku składał się z salowego korpusu na planie prostokąta, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium. Po stronie zachodniej na osi usytuowano czworoboczną wieżę, w której elewację powyżej portalu wejściowego wmurowano dwa wielkie kamienie młyńskie.
Od strony zewnętrznej korpus kościoła opięty został płaskimi przyporami. Elewacje jak w większości wiejskich budowli sakralnych na Pomorzu Zachodnim były surowe, pozbawione zdobień, nawet na ścianach wieży nie zastosowano płycin bądź fryzów, co nadało jej cech przypominających budowlę obronną. Urozmaiceniem elewacji wieży były jedynie równomiernie rozmieszczone otwory maczulcowe po używanych w czasie budowy rusztowaniach.
Oświetlenie kościoła najpewniej pierwotnie zapewniały ostrołuczne okna. W wieży niewielkie, półkoliście zamknięte otwory okienne o uskokowych obramieniach przebito jedynie na najwyższej kondygnacji (po jednym od północy i zachodu, dwa od południa). Wejście wiodło od południa bezpośrednio do nawy oraz od zachodu poprzez uskokowy i ostrołuczny portal a dalej przez kruchtę w przyziemiu wieży. Wnętrze korpusu nawowego nie zostało podsklepione.
Stan obecny
Kościół ma dziś przedłużony korpus po stronie wschodniej, zakończony trójbocznym zamknięciem, co jest efektem XIX-wiecznej przebudowy. Niestety w okresie nowożytnym całkowicie przekształcono też wszystkie okna korpusu, widoczne są tylko ślady zamurowanych starszych otworów. Wnętrze posiada wystrój nowożytny. Jednym średniowiecznym elementem wyposażenia jest XV-wieczny dzwon.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungs-Bezirks Köslin, Die Kreise Köslin und Kolberg-Körlin, red. L.Böttger, Stettin 1889.
Kubicki D., Gotyckie świątynie powiatów koszalińskiego i kołobrzeskiego, Pelplin 2001.