Orłów – kościół Bożego Ciała

Historia

   Pierwsza wzmianka pisemna o Orłowie pojawiła się w 1384 roku. Pod koniec XIV wieku osada otrzymała prawo miejskie, z pewnością też funkcjonował w niej już kościół, który po raz pierwszy odnotowano w 1424 roku. Pełnił on siedzibę bardzo małej parafii. Ta najstarsza świątynia, być może drewnianej konstrukcji, miała być usytuowana na niedogodnym terenie, blisko obszarów zalewowych, dlatego właściciele Orłowa darowali parafii nowy grunt, na którym w drugiej ćwierci XV wieku Sławborz Dobrski (Dobrzycki) wzniósł budowlę późnogotycką. Kościół remontowany był w XVII wieku oraz w 1849, 1910 i 1945 roku.

Architektura

   Kościół uzyskał formę typową dla środkowopolskiego, późnogotyckiego kościoła farnego małego miasteczka. Utworzono go z pojedynczej nawy na planie prostokąta, oraz węższego i niższego, zamkniętego na wschodzie trójbocznie prezbiterium, do którego od północy dostawiono zakrystię ze skarbczykiem. Bryłę wzbogaciła dodatkowo kruchta umieszczona przed południowym wejściem do nawy. Całość wzniesiono z cegły kładzionej w wątku gotyckim, miejscami przy wykorzystaniu zendrówek do tworzenia dekoracyjnych wzorów.
   Nawę, prezbiterium, zakrystię, a nawet kruchtę opięto przyporami, w narożnikach usytuowanymi pod skosem. Rolę przypory mogła też pełnić wysunięta ryzalitowo, półkolista wieżyczka komunikacyjna, dostawiona do południowej części fasady zachodniej. Mury przebito rozglifionymi, ostrołucznymi oknami oraz dwoma portalami wejściowymi: zachodnim i południowym. Dwuspadowy dach nawy osadzono na szczytach, pierwotnie zdobionych blendami.
   Wnętrze  prezbiterium nakryto sklepieniem gwiaździstym. W zakrystii umieszczono sklepienie krzyżowe, w skarbcu kolebkowe, natomiast nawę przykryto drewnianym stropem. Nawę i prezbiterium połączyła ostrołuczna arkada tęczy, w przejściu z prezbiterium do zakrystii osadzono ostrołuczny portal.

Stan obecny

   Kościół zachował do dnia dzisiejszego późnogotycki układ przestrzenny oraz bryłę z widocznymi na ścianach przemurowaniami. Przekształcona została większość okien i szczyty (jedno oryginalne okno gotyckie tworzy zamurowaną wnękę w ścianie wschodniej), założono nowe gzymsy kapnikowe, a nad zakrystią dach jest dziś założony z mniejszym skosem połaci niż pierwotnie.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Tomala J., Murowana architektura romańska i gotycka w Wielkopolsce, tom 1, architektura sakralna, Kalisz 2007.