Historia
Wieś Oborzany wzmiankowana była w źródłach pisanych już w 1232 roku pod nazwą Oborino. W kolejnych wiekach przyjęła się nazwa Nebern, poświadczona między innymi w 1500 roku. Kościół został zbudowany we wsi na początku XIV wieku lub ewentualnie pod koniec XIII stulecia. Pierwsza informacja o istnieniu parafii w Oborzanach pojawiła się w 1300 roku, kiedy to proboszczem był Herman, przełożony klasztoru w Myśliborzu. W XVI wieku kościół w Oborzanach, podobnie jak większość budowli sakralnych na Pomorzu, przejęty został przez gminę protestancką. W 1712 roku nadbudowano na nim ryglową wieżę, a w XIX wieku dostawiono kruchtę. Po drugiej wojnie światowej budowla powróciła w ręce katolików.
Architektura
Kościół usytuowano pośrodku wsi o typie owalnicy, na terenie cmentarnym wydzielonym od zabudowy mieszkalnej. Wzniesiony został z regularnie obrobionych kostek granitowych, układanych w równe warstwy, przy wykorzystaniu nieco większych kamieni do wzmocnienia narożników. Pierwotnie była to prosta i niewielka budowla salowa na planie prostokąta o wymiarach 23,3 x 11 metrów, bez wyróżnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium, przykryta dachem dwuspadowym. Główne wejście utworzono na osi elewacji zachodniej, kolejne funkcjonowało w ścianie południowej. Oba miały formę kamiennych, ostrołucznie zamkniętych portali. Zapewne ostrołucznie zamknięte były też oryginalnie otwory okienne, wąskie, wysokie, tworzące w ścianie wschodniej triadę. Wnętrze mogło być przykryte drewnianym stropem, nad którym funkcjonowało poddasze doświetlane szczelinowym otworem przeprutym przez szczyt wschodni.
Stan obecny
Zachowany do dnia dzisiejszego średniowieczny kościół, przekształcony został za sprawą nadbudowanej na szczycie zachodnim i kalenicy dachu wieżyczki oraz niewielkiej kruchty dostawionej do ściany południowej (w ostatnich latach kruchta niestety wymieniona została na jeszcze większą, bezstylową zakrystię). Okna kościoła zostały poszerzone, przebito też nowe otwory w elewacji zachodniej. Wnętrze posiada wystrój nowożytny, zdominowany przez boczne empory osadzone na słupach. Spośród oryginalnych detali architektonicznych widoczny jest fragment zamurowanego portalu południowego, a także lekko zarysowane kontury portalu zachodniego, w którym wtórnie utworzono nowożytny portal ceglany. W ścianie wschodniej zachowało się jedno okno ostrołuczne, obecnie zamurowane.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół rzym-kat. fil. pw. św. Krzyża, K.Kalita-Skwirzyńska, nr 1567, Oborzany 1986.
Die Kunstdenkmäler der Provinz Brandenburg, Kreis Königsberg (Neumark), Die nördlichen Orte, Bd. 7, Teil 1, Heft 3, Berlin 1927.