Historia
Zamek pierwotnie zwany Waldenburg, prawdopodobnie powstał na początku XIV wieku z inicjatywy książąt świdnicko – jaworskich, być może zbudował go książę Bolko II w celu ochrony swych ziem od strony Czech. Po raz pierwszy wzmiankowany był w 1364 roku. Po śmierci Bolka II należał do wdowy po nim Agnieszki, potem na podstawie umowy sukcesyjnej zwartej w 1353 roku przeszedł w ręce królów czeskich, by następnie stać się własnością rodów śląskich. W latach 1402-1417 Ogorzelec został rozbudowany, zapewne dobudowano wówczas nowy budynek mieszkalny na górnym dziedzińcu. Od 1434 roku do XVII wieku zamek należał do rodu Czetryców, z krótką przerwą na lata 1450-1462, gdy władali nim Zedlitzowie.
Podczas walk króla Władysława Jagiellończyka z królem węgierskim Maciejem Korwinem stanowił on ważny punkt obrony. Wiadomo, iż w 1471 roku broń do Nowego Dworu dostarczyły miasta Świdnica, Strzegom i Jawor. Po zawarciu pokoju w 1490 roku zamek przeszedł na własność Fabiana Czirnhausa, lecz po niedługim czasie ponownie stał się własnością Czetryców. Dokonali oni gruntownej przebudowy zamku w stylu renesansowym pod koniec XVI wieku. Po pożarze w 1581 roku spowodowanym uderzeniem pioruna, nie został już odbudowany, choć doraźnie fortyfikowano go jeszcze podczas wojny trzydziestoletniej.
Architektura
Plan zamku zajmującego kulminację wzgórza był nieregularny i bardzo wydłużony. Zajmował on całą powierzchnię grzbietu długości około 140 metrów, przy czym jego najwyższy, południowo – wschodni skraj zajęły najstarsze obwarowania, odcięte od reszty terenu wykutym w skale przekopem.
Zamek górny miał formę wydłużonego, lekko załamanego prostokąta o murach grubości 1,3 metra, oddzielonych od zachodu wspomnianym przekopem. Składał się z murów obwodowych, prostokątnego domu o wymiarach 4,9 x 9,7 metra w narożniku północno – zachodnim oraz lekko wysuniętej wieży w narożniku południowym, być może podobnej do zbudowanej w Zagórzu Śląskim. Do narożnika wschodniego dochodziła dłuższa budowla tak zwany „dom pański”, podzielony na trzy pomieszczenia. W części zachodniej widoczne są resztki sklepienia piwnicy i prowadzących do niej, wykutych w skale schodów. Pierwotną bramę ulokowano w północno – zachodniej partii zamku.
Dziedziniec zamku dolnego założony został na planie wydłużonego trapezu z szerszą podstawą na wysokości fosy. Jego jedynym murowanym elementem zabudowy mógł być obwód obronny. W narożniku zachodnim umieszczono bramę z ostrołucznym przejazdem, a w murze obwodowym osadzono dwie basteje, półokrągłą na północy i trójkątną na południu.
Stan obecny
Do dzisiejszych czasów zachowane pozostałości zamku składają się z gotyckiego portalu bramy z dwoma bastejami, fundamentów budynków mieszkalnych, fragmentów murów obronnych otaczających dziedziniec i średniowieczny zamek górny, oraz reliktów wieży.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Boguszewicz A., Corona Silesiae. Zamki Piastów fürstenberskich na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku, Wrocław 2010.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.
Rozpędowski J., Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim i zamki Nowy Dwór, Radosno, Rogowiec, Wrocław 1960.