Historia
Miejscową parafię założyli Krzyżacy około 1300 roku. Z tego samego okresu pochodzi również gotycki kościół parafialny. Budowę zasadniczej bryły budowli zakończono w połowie XIV wieku. Górną część wieży kościelnej dobudowano w drugiej połowie XVI wieku. Świątynia została zdewastowana w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku i następnie gruntownie odnowiona. W XIX stuleciu budowlę powiększono o zakrystię.
Architektura
Kościół składa się z korpusu nawowego i nieco węższego, zamkniętego prostą ścianą prezbiterium. Nawa i dolna część prezbiterium jest murowana z kamienia, pozostałe mury zostały wzniesione z cegły. Wieża u dołu jest zbudowana na planie kwadratu wyżej przechodzącego w ośmiobok.
Budowla posiada ostrołukowe, obustronnie rozglifione otwory okienne. Na zewnątrz opięta jest przyporami, przy prezbiterium o jednym uskoku. Ściany prezbiterium zwieńczono fryzem arkadowo-maswerkowym z formowanej cegły. Elewacja wschodnia ozdobiona jest trójkątnym szczytem flankowanym sterczynami, z dużym, częściowo zamurowanym oknem na osi, wchodzącym w strefę szczytu. Po jego bokach umieszczano dwie ostrołukowe blendy, a ponad nimi jedną kolistą. Wieżę wzmocniono od zachodu dwiema niskimi przyporami, w jej przyziemiu umieszczono ostrołukowy portal o dwóch uskokach, ponad którym znajduje się ostrołukowa blenda.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego pierwotną bryłę, nieco tylko przysłoniętą przez dwa nowożytne elementy: północną kruchtę i południową zakrystię. Najcenniejszym zabytkiem świątyni jest gotycka rzeźba z 1508 roku oraz drewniana kropielnica z końca XVI wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Mroczko T., Architektura gotycka na ziemi chełmińskiej, Warszawa 1980.
Strona internetowa zabytek.pl, Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela Nowa Wieś Królewska.