Historia
Pierwsza wzmianka o wsi Mycielin (Metschlau), wówczas nazwanej Meschelin, odnotowana została w źródłach pisanych w 1296 roku. W tym też okresie, w ostatniej ćwierci XIII wieku, zbudowany został we wsi murowany kościół, po raz pierwszy poświadczona pośrednio w 1305 roku, kiedy to wymieniony został miejscowy pleban o imieniu Nicolaus. U schyłku średniowiecza kościół powiększony został o wieżę, a prezbiterium przebudowano w stylistyce późnogotyckiej. Być może prace te prowadzono z inicjatywy rodziny Haugwitzów, od 1433 roku właścicieli wsi. W latach 1528-1668 kościół użytkowany był przez ewangelików, w czasach których zapoczątkowany został wczesnonowożytny proces wymiany wyposażenia i zmiany wystroju budowli. W XVII i XVIII wieku świątynię powiększono o zakrystię, kruchtę i kaplicę, oraz niestety przekształcono większość okien. Wieżę w 1882 roku zwieńczył ceglany szczyt.
Architektura
Kościół powstał na niewielkim wywyższeniu terenu, jako budowla orientowana względem stron świata, wzniesiona z kamieni narzutowych oraz częściowo z cegieł użytych przy otworach okiennych. Pierwotnie składał się z prostokątnej nawy oraz z węższego i niższego, czworobocznego prezbiterium, zakończonego prostą ścianą. Pod koniec średniowiecza dobudowano czworoboczną wieżę od zachodu, lekko wtopioną w korpus nawy. Główne części kościoła nakryte zostały dachami dwuspadowymi. Cała budowla zapewne już od chwili powstania była wraz z sąsiednim cmentarzem ogrodzona. W XV wieku otoczono ją kamiennym murem.
Kościół pierwotnie posiadał bardzo proste elewacje, pozbawione przypór, lizen lub fryzów, rozdzielone jedynie otworami okiennymi i wejściowymi, a także zwieńczone gzymsami koronującymi pod okapami dachów. Okna były bardzo wąskie, obustronnie rozglifione, zamknięte łukami ostrymi. Po dwa oświetlały nawę i prezbiterium od południa, jedno wyższe znajdowało się w ścianie wschodniej prezbiterium. Co nieczęste w sakralnej architekturze średniowiecza, okna utworzono też w ścianach północnych nawy i prezbiterium. Wejście umieszczono w nawie od południa w profilowanym, ostrołucznym portalu.
Nawa o wymiarach wewnętrznych 15,6 x 9,6 metra przykryta została drewnianym, płaskim stropem, natomiast prezbiterium o wielkości 9,2 x 7,4 metra pierwotnie zwieńczone było drewnianą kolebką, która pozwalała na zastosowanie w ścianie wschodniej wysokiego okna. Obie części kościoła łączyła ostrołuczna, pozbawiona profilowania arkada tęczy. Pod koniec średniowiecza kolebkę zastąpiono sklepieniem sieciowym, przy czym w trakcie przebudowy podwyższono nieco mury prezbiterium oraz zmieniono nachylenie dachu na łagodniejsze.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia dzisiejszego pierwotny układ i oryginalne mury obwodowe, choć kaplica, kruchta i zakrystia są już dodatkami nowożytnymi. Przetrwały dwa pierwotne portale ostrołukowe oraz okna szczelinowe we wschodniej i północnej ścianie prezbiterium. Pozostałe otwory powiększono w okresie baroku. Z oryginalnego wystroju i wyposażenia zachowała się gotycka polichromia, trzy ołtarze późnogotyckie, w tym ołtarz główny będący dziełem mistrza z Gościszowic, dwie kamienne chrzcielnice z XVI wieku, drewniana figura Matki Boskiej z XV wieku, oraz krucyfiks z początku XVI stulecia. W murze otaczającym kościół przetrwały relikty wieży obronnej z około 1600 roku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
Kozaczewski T., Wiejskie kościoły parafialne XIII wieku na Śląsku, t. 2, Wrocław 1994.
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.