Historia
Miasto Morąg (Mohrungen) założono w 1327 roku. Już w 1331 roku komtur elbląski Otto von Dreileben odnowił mieszczanom przywileje, wystawione przez jego poprzednika Hermana. Wspomniane zostały w nich stragany spożywcze, ławy mięsne, chlebowe i szewskie, ale bez ratusza. Dwa lata później komtur Siegfried von Sitten przyznał miastu drugi, rozwinięty przywilej, w którym wymieniono już radę miejską („consilio”).
W początkach istnienia miasta, ze względów ekonomicznych mieszczanie nie mieli środków na wzniesienie murowanego ratusza, nie wiadomo więc gdzie pierwotnie rezydowała rada. Mógł to być tymczasowy, drewniany lub szkieletowy budynek, albo mógł być do tego celu wynajmowany któryś z mieszczańskich domów. Polepszenie sytuacji przyniósł dopiero drugi przywilej i przedłużenie okresu wolnizny, dlatego gotycki, ceglany ratusz wzniesiono w Morągu dopiero około 1360 – 1380 roku.
W trakcie swego istnienia budowla kilkakrotnie ulegała zniszczeniu na skutek pożarów i prowadzonych działań wojennych, jednakże za każdym razem ją odbudowywano. W 1697 roku przeprowadzono pierwsze znaczniejsze nowożytne prace budowlane, których efekty częściowo usunięto w trakcie regotyzacji z lat 1843 – 1846. W 1901 roku budynek odnowiono, następnie remontowano w okresie 1947 – 1954, po zniszczeniach z 1945 roku. Ostatnia renowacja budynku miała miejsce w latach 2003-2006.
Architektura
Ratusz usytuowano pośrodku rynku, w centralnej części miasta. Powstał jako budowla gotycka, murowana z czerwonej cegły, wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 18,6 x 14,5 metra. Przykryto go dachem dwuspadowym, opartym na dwóch silnie rozczłonkowanych szczytach wieńczących krótsze boki.
W krótszych elewacjach zachodniej i wschodniej umieszczono dwa duże, bogato profilowane, ostrołukowe portale wejściowe, flankowane przez ostrołucznie zamknięte okna. Prawdopodobnie okien o podobnym kształcie pierwotnie nie przepruto na parterze od północy i południa, gdzie elewacje były dużo prostsze, pozbawione dekoracyjnych detali architektonicznych. Na piętrze otwory okienne z wszystkich stron zostały zamknięte łukami odcinkowymi. Schodkowe szczyty prawdopodobnie rozdzielono lizenami przechodzącymi w sterczyny, pomiędzy którymi utworzono ostrołukowo zamknięte blendy.
Nie wiadomo jaki dokładnie był układ pomieszczeń we wnętrzu średniowiecznego ratusza. Przypuszczalnie parter podzielony był na dwa trakty, poprowadzone wzdłuż dłuższych ścian budynku. Mogły się tam znajdować pomieszczenia pomocnicze i związane z funkcjonowaniem w mieście handlu. Na komnaty rady i ławy zapewne przeznaczone było bardziej reprezentacyjne piętro.
Stan obecny
Pomimo licznych pożarów i następujących po nich rekonstrukcji budynek zachował swoją pierwotną bryłę i w znacznej mierze pierwotne ukształtowanie zewnętrznych elewacji. Najbardziej rzucającym się w oczy dodatkiem nowożytnym jest XIX-wieczna wieżyczka o konstrukcji drewnianej, w dolnych partiach czworoboczna, wyżej ośmioboczna. Nie zachowały także oryginalnego wyglądu oba szczyty ratusza. Wnętrze w większości ma formę współczesną. Obecnie w ratuszu mieści się punkt informacji turystycznej, jest tam również siedziba organizacji pozarządowych.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Herrmann C., Mittelalterliche Architektur im Preussenland, Petersberg 2007.
Pawlak R., Polska. Zabytkowe ratusze, Warszawa 2003.