Historia
Wieś Lubno (niem. Liebenow, Libenow) po raz pierwszy odnotowana została w źródłach pisanych w 1243 roku, kiedy to biskup lubuski przekazał z niej dziesięcinę zakonowi templariuszy. W 1263 roku wieś przeszła na własność margrabiów brandenburskich, za czasów których, prawdopodobnie pod koniec XIII wieku, zbudowany został w Lubnie murowany kościół. Pierwsza wzmianka źródłowa o nim utworzona została w 1337 roku w księdze ziemskiej margrabiego Ludwika Starszego, czyli w rejestrze wsi leżących na obszarze Nowej Marchii, sporządzonym dla celów podatkowych.
W XVI wieku kościół przejęty został przez społeczność protestancką, co mogło spowodować wprowadzenie do wnętrza pierwszych nowożytnych zmian, związanych z odmienną formą nowej liturgii. Podczas remontu w 1796 roku budynek został otynkowany, zamurowano średniowieczny północny portal, a większość otworów okiennych przekształcono. W XIX wieku dobudowano od północy neoromańską ceglaną zakrystię. Po drugiej wojnie światowej budowla powróciła w ręce katolików pod nowym wezwaniem św. Józefa. W latach 1985 – 1988 wykonany został gruntowny remont kościoła.
Architektura
Kościół zbudowany został z opracowanej do jednolitych wymiarów granitowej kostki, układanej w regularne warstwy, przy czym narożniki wzmocnione zostały kwadrami o nieco większych wymiarach. Budynek uzyskał najprostszą możliwą dla budowli sakralnej formę, składał się bowiem z salowego, bezwieżowego korpusu na rzucie prostokąta o wymiarach 21,3 x 12,1 metrów, bez wyodrębnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Całość nakryta została dwuspadowym dachem o stromo ułożonych połaciach, od wschodu i zachodu zakończonych trójkątnymi szczytami. Po wschodniej stronie ściany południowej pierwotnie znajdować się mogła zakrystia.
Wejście do wnętrza prowadziło od strony zachodniej i północnej. Proste, pozbawione dekoracji elewacje rozdzielały ponadto wąskie, ostrołucznie zamknięte okna, w ścianie wschodniej tworzące triadę, charakterystyczny motyw dla wiejskich kościołów regionu Pomorza Zachodniego z drugiej połowy XIII wieku, być może przyjęty pod wpływem budowli cysterskich.
Wnętrze korpusu kościoła nie było podsklepione. Przykrywał je najpewniej płaski, drewniany strop nad którym funkcjonowało poddasze z więźbą dachową. Prezbiterium nie było oddzielone architektonicznie, część kapłańską mogła co najwyżej odgradzać lekka przegroda lektorium lub różnica w poziomie wysokości posadzki. Skromny wystrój ograniczony zapewne był do tonącego w półmroku ołtarza, ustawionego przed wschodnią triadą okien.
Stan obecny
Kościół zachował mury obwodowe korpusu, przysłonięte nowożytnym aneksem od północy. Szczyt zachodni został w późniejszym okresie przemurowany cegłą. W północnej ścianie znajduje się oryginalny portal wejściowy, obecnie zamurowany, zachodni natomiast został przekształcony. Podobnie zmodernizowana została większość okien, jedynie w elewacji wschodniej znajdują się trzy okna które choć ujęto opaskami, to nadal posiadają wąskie otwory. Od południa widoczne są strzępia po niezachowanym aneksie, przypuszczalnie średniowiecznej zakrystii.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół filialny pw. św. Józefa, W.Łopuch, nr 2495, Lubno 1986.
Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
Piasek D., Średniowieczne kościoły granitowe Pomorza Szczecińskiego i Nowej Marchii, Gdynia 2023.