Historia
Kościół św. Piotra i Pawła w Lubiechowej (Lybental w 1370 roku, później Hohenliebenthal) zbudowany został w trzeciej ćwierci XIII wieku. Po raz pierwszy wspomniany został w źródłach pisanych w 1317 roku, kiedy to wieś została sprzedana wraz z prawem patronatu do świątyni. W początkach XIV wieku kościół został rozbudowany o wieżę zachodnią (uznawaną też czasem w całości za nowożytną) i być może o prezbiterium, które mogło jednak powstać współcześnie z korpusem nawowym. W XV i na początku XVI wieku przekształcany był wystrój i wyposażenie kościoła w stylistyce późnogotyckiej. Podobna sytuacja miała miejsce wraz ze zdobyciem popularności przez styl renesansowy. Gruntowną przebudowę kościoła przeprowadzono w XIX stuleciu, kiedy to podwyższono wieżę, mury pozostałej części kościoła oraz wprowadzono na zewnętrznych elewacjach elementy neogotyckie. Ostatni większy remont kościoła miał miejsce w latach 1969-1971, w trakcie którego między innymi odkryto gotyckie malowidła ścienne, a następnie w latach 1977-1978.
Architektura
Kościół usytuowano mniej więcej pośrodku wsi na niewielkim wzniesieniu, otoczonym w XV wieku kamiennym murem z budynkiem bramnym o ostrołukowym portalu. Wzniesiono go z łamanego kamienia oraz z ciosów piaskowca użytych do wzmocnienia narożników i do wykonania detalu architektonicznego. Składał się z późnoromańskiego korpusu nawowego, wzniesionego na planie prostokąta o wymiarach wewnętrznych 13,9 x 9,5 metra, do którego na wschodzie dostawiono wczesnogotyckie, węższe, czworoboczne prezbiterium o wymiarach 9,1 x 5,9 metra i gotycką czworoboczną wieżę po stronie zachodniej. Być może po północnej stronie prezbiterium już w średniowieczu znajdowała się zakrystia.
Pierwotne okna w nawie (trzy po stronie południowej i dwa północne, w tym jedno obecnie zamurowane) były niewielkie, wąskie, półkoliście zamknięte i obustronnie rozglifione. Dwa okna południowe w prezbiterium nosiły już cechy nadchodzącego gotyku. Były szersze, wyższe, ostrołucznie zamknięte. Jeszcze większe było okno oświetlające ołtarz od wschodu, wypełnione trólistnym zwieńczeniem. Wejście do środka wiodło przez ostrołuczny, profilowany portal południowy do nawy oraz przez późnogotycki, profilowany portal południowy do prezbiterium, zamknięty dwuściennie z zaoblonymi narożami archiwolty.
Wewnątrz prezbiterium zwieńczono dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo – żebrowym, pokrytym łącznie ze ścianami barwnymi polichromiami. Ukazano na nich w drugiej ćwierci XV wieku Sąd Ostateczny i Stworzenie Świata, natomiast dwie sceny na ścianie północnej, Pokłon Trzech Króli i Walka św. Jerzego ze smokiem, utworzono jeszcze z XIV wieku. Żebra sklepienia spięto zwornikami zdobionymi rozetami, a w narożnikach oparto na stożkowych, pokrytych płaskorzeźbionymi zdobieniami wspornikach. Dodatkowe wsporniki pośrodku otrzymały formę kielichowych głowic zdobionych wczesnogotyckimi motywami roślinnymi. W ścianie południowej umieszczona została wnęka sakramentarium.
Stan obecny
Kościół posiada dziś układ przestrzenny będący efektem rozwoju budowli od okresu późnoromańskiego do gotyckiego. Co wyjątkowo rzadkie zachował wszystkie oryginalne otwory okienne w nawie i prezbiterium, a także gotyckie i późnogotyckie portale wejściowe. Niestety sporym przekształceniom poddano w stylistyce neogotyckiej wieżę, neogotyckie są również gzymsy i fryzy opinające nawę oraz prezbiterium. Podwyższona została korona murów nawy i prezbiterium. Wewnątrz zachowało się oryginalne sklepienie prezbiterium, natomiast w nawie znajduje się obecnie nowożytny strop z XIX-wieczną dekoracją malarską. Na ścianach nawy i prezbiterium oraz sklepieniu prezbiterium zachowały się gotyckie malowidła figuralne.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kozaczewski T., Wiejskie kościoły parafialne XIII wieku na Śląsku, t. 2, Wrocław 1994.
Pilch J., Leksykon zabytków architektury Dolnego Śląska, Warszawa 2005.
Świechowski Z., Architektura na Śląsku do połowy XIII wieku, Warszawa 1955.