Historia
Gotycki kościół w Krzywiniu powstał z fundacji benedyktynów z Lubinia w połowie XV wieku, jednak starsza budowla sakralna funkcjonowała już co najmniej od 1262 roku, kiedy to odnotowano plebana o imieniu Herman. Znajdowała się ona na terenie grodu kasztelańskiego wymienianego w źródłach z drugiej połowy XII wieku (w rzeczywistości falsyfikat z 1231 roku). Z czasem gród przekształcił się w niewielki ośrodek miejski, będący własnością lubińskich benedyktynów, którzy, jak wspomniano powyżej, około 1450 roku ufundowali gotycki kościół, a w zasadzie jego część prezbiterialną. Po 1515 roku do prezbiterium dostawiono nawę. Świątynia była remontowana w XIX i XX wieku. Między innymi około 1824 roku po zawaleniu sklepień założono stropy.
Architektura
Kościół został zbudowany na niewielkim wzniesieniu po północno – zachodniej stronie rynku miejskiego. W średniowieczu była to budowla jednonawowa bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium, zamknięta na wschodzie trójbocznie, orientowana, wzniesiona z cegły w układzie gotyckim. Przy wschodniej części ściany północnej umieszczono zakrystię i skarbczyk, a od południa kruchtę. Ponadto w narożniku południowo – zachodnim, przy fasadzie, osadzono ośmiokątną wieżyczkę komunikacyjną.
Z zewnątrz korpus, zakrystię, kruchtę i prezbiterium opięto jednouskokowymi przyporami, za wyjątkiem zakrystii w narożnikach usytuowanymi pod skosem. Kościół nakryty został dachem dwuspadowym, od zachodu opartym na zdobionym blendami szczycie, oraz nad zakrystią dachem jednospadowym, także opartym na szczycie z blendami o półostrołucznych kształtach.
Wejście do kościoła prowadziło poprzez ostrołuczny portal: główny zachodni i pomocniczy boczny. Dwa kolejne ostrołuczne portale łączyły skarbczyk i zakrystię z kościołem. Przykryte sklepieniami wnętrze oświetlały ostrołukowe okna. Dwuprzęsłową część prezbiterialną od trójprzęsłowej części nawowej oddzieliła ostrołuczna arkada tęczy.
Stan obecny
Kościół zachował do dziś późnogotycki rzut i bryłę, bez żadnych nowożytnych aneksów. Przemurowany natomiast został szczyt zachodni. W nawie zamurowano po jednym oknie od północy i południa, zachowały się ślady po trzech pierwotnych oknach w prezbiterium i jednym w fasadzie zachodniej. Wewnątrz nie przetrwało sklepienie, zakrystię oraz skarbczyk połączono po wyburzeniu ściany działowej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Maluśkiewicz P., Gotyckie kościoły w Wielkopolsce, Poznań 2008.
Tomala J., Murowana architektura romańska i gotycka w Wielkopolsce, tom 1, architektura sakralna, Kalisz 2007.