Historia
Wieś Krąpiel (niem. Schöneberg) odnotowana została w źródłach pisanych pod nazwą Schonenberch w 1333 roku. Kościół wzniesiony został w niej pod koniec XIII lub na początku XIV wieku. W 1359 roku odnotowano, iż jego plebanem miał być niejaki Dietrich. Świątynia znajdowała się pod patronatem możnego rodu Wedlów, a później innych właścicieli miejscowych dóbr. Być może właśnie z inicjatywy Wedlów w 1524 roku przeprowadzona została naprawa lub przebudowa kościoła, której data uwieczniona została na chorągiewce dachowej. W okresie nowożytnym także musiały być prowadzone naprawy, ale nie zostały one odnotowane w źródłach pisanych. W 1945 roku kościół został zniszczony i wypalony. Jako ruina został przejęty w 1974 roku przez parafię w Pęzinie, której ówczesny proboszcz Władysław Jackowski podjął się w 1980 roku odbudowy świątyni.
Architektura
Kościół zbudowano z 23 warstw granitowych kwadr, dokładnie obciosanych i ułożonych w korpusie nawowym na planie prostokąta o wymiarach 17,6 x 12,2 metry. Prostokątne prezbiterium otrzymało mniejszą szerokość i długość, a także nieco niższą wysokość od nawy. Szczyty nawy i prezbiterium, co było rzadkością, pierwotnie także wykonano w kamieniu, łącznie z płycinowymi zdobieniami, choć w odróżnieniu od murów obwodowych użyto kamienia łamanego.
Zewnętrzne elewacje kościoła były surowe, gładkie, pozbawione przypór. Mury rozdzielono oknami, pierwotnie zapewne wąskimi, obustronnie rozglifionymi, ostrołucznie zamkniętymi. W ścianie zachodniej nawy poniżej szczytu umieszczony został okulus. Sam szczyt zachodni ozdobiły blendy o ostrołucznych zwieńczeniach, rozmieszczone w równym rzędzie. Blendami usytuowanymi piramidalnie oraz jedną blendą kolistą udekorowano szczyt wschodni prezbiterium. Interesująco rozwiązano ścianę wschodnią prezbiterium, dekorowaną poniżej szczytu wąskimi, ostrołukowymi blendami z zaczątkowym wczesnogotyckim maswerkiem.
Wejścia do kościoła prowadziły od zachodu, północy i południa. Wszystkie miały postać uskokowych, ostrołucznie zamkniętych portali bez zdobień, wykonanych z dokładnie dopasowanych klińców. Wnętrze kościoła nie zostało podsklepione, przypuszczalnie przykryte było drewnianym stropem z poddaszem powyżej. Nawę od prezbiterium oddzielono ostrołuczną arkadą tęczy.
Stan obecny
Kościół zachował układ uzyskany w średniowieczu, ale niestety do jego północnej ściany nawy i prezbiterium przystawiona została brzydka współczesna zakrystia. Co więcej pierwotny kamienny szczyt wschodni wraz z blendową dekoracją w trakcie odbudowy zastąpiono nowym, o takim samym układzie, ale wykonanym z cegły. Otwory okienne kościoła prawdopodobnie zostały powiększone i obmurowane cegłą w okresie nowożytnym, przetrwały natomiast w pierwotnym stanie wszystkie trzy portale wejściowe do kościoła. Obecnie kościół funkcjonuje pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Katalog zabytków powiatu stargardzkiego, red. M.Majewski, tom 1, Stargard 2010.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Satzig, Stettin 1908.
Piasek D., Średniowieczne kościoły granitowe Pomorza Szczecińskiego i Nowej Marchii, Gdynia 2023.