Kościernica – kościół parafialny

Historia

   Kościół we wsi Kościernica (niem. Kösternitz) prawdopodobnie zbudowany został w XV wieku. Z pewnością istniał już w XVI wieku, gdyż w 1537 roku został wspomniany w dokumentach pisemnych pastor Jan Roggelin. W czasach nowożytnych budynek był co najmniej dwukrotnie poddawany przekształceniom: w XVIII wieku oraz pod koniec XIX stuleciu. Po drugiej wojnie światowej powrócił w ręce katolików, przez których został konsekrowany pod nowym wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski.

Architektura

   Kościół kościernicki zbudowano na niewysokim wzniesieniu, oddzielonym strumieniem od zabudowań mieszkalnych wsi, pierwotnie zapewne ogrodzonym i pełniącym funkcje cmentarza. Wzniesiony został jako konstrukcja orientowana dłuższymi bokami na linii wschód – zachód, utworzona z kamienia polnego oraz cegły. Otrzymał formę budowli salowej na planie prostokąta, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium. Zbudowano natomiast czworoboczną, trójkondygnacyjną, smukłą wieżę po zachodniej stronie korpusu.
   Nawę przykryto dachem dwuspadowym, opartym po stronie wschodniej o bogato zdobiony, czteroosiowy szczyt, przedzielony rozmieszczonymi piramidalnie, szerokimi płycinami o ostrołucznych zamknięciach, rozdzielonymi lizenami przechodzącymi w sterczyny. Każdą płycinę dodatkowo przedzielono: dwie skrajne dwoma blendami ostrołucznymi i półkoliście ułożonymi cegłami na tynkowanym tle, a dwie środkowe ceglanym, rozwidlającym się laskowaniem i blendami okrągłymi osadzonymi w ostrołukach płycin. Układ dekoracji uzupełniły dwie blendy ostrołuczne umieszczone na samej górze szczytu, które rozdzieliły osiową lizenę, przez co najwyższą sterczynę podwieszono na ceglanej konsoli.
   Elewacje zewnętrzne korpusu kościoła jak w większości wiejskich kościołów w regionie pozostawiono surowe, pozbawione zdobień, jedynie ścianę wschodnią oddzielono od szczytu tynkowanym fryzem. Cokół nie został wyodrębniony, jedynie w dolnej części murów zastosowano największe głazy. Ściany przepruto ostrołucznymi oknami oraz wejściem od strony południowej. Drugie wejście wiodło od zachodu przez przyziemie wieży i portal osadzony w wysokiej, ostrołucznej, uskokowej ślepej arkadzie.

Stan obecny

   Kościół zachował późnogotycki układ przestrzenny. Niestety pierwotny wygląd zabytku psują duże, nowożytne, prostokątne okna w korpusie po stronie północnej i południowej, osadzone w otynkowanych ścianach. Od zachodu natomiast pierwotną formę zniekształcają dwie wysokie i wyjątkowo szerokie przypory podpierające wieżę, przykryte na całej wysokości dachówkami. Nowożytne są także przypory wspierające mury korpusu.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungs-Bezirks Köslin, Die Kreise Köslin, Kolberg-Körlin, Belgard und Schlawe, Kreis Schlawe, red. L.Böttger, Stettin 1892.

Kubicki D., Gotyckie świątynie powiatów koszalińskiego i kołobrzeskiego, Pelplin 2001.