Historia
Kościół w Kłodowie (Kladow) wzniesiony został prawdopodobnie pod koniec XIII wieku lub na początku XIV stulecia. Wieś odnotowana została w źródłach pisanych pod nazwą Klode w 1320 roku, jako lenno rycerza Anselma von Blankenburg oraz jego braci Henninga, Friedricha i Konrada. Wspomniano też wówczas o fundacji ołtarza dla kościoła, być może wzniesionego z inicjatywy wspomnianego Anselma. Prawdopodobnie w późniejszym okresie gotyku, po częściowej rozbiórce, przebudowany został korpus nawowy kościoła, a wieża nieco podwyższona. W czasach nowożytnych wieś i prawo patronatu nad świątynią przeszły na radę miejską Gryfina. W bliżej nieznanym okresie XVI lub XVII wieku prowadzono prace modernizacyjne budowli. W czasie drugiej wojny światowej zabytek nie doznał zniszczeń.
Architektura
Kościół utworzony został z salowego korpusu na planie prostokąta, po którego zachodniej stronie znalazła się masywna, niewiele węższa wieża. Wzniesiono ją na planie prostokąta z obciosanej kostki granitowej układanej w regularne warstwy. Ściany korpusu po gotyckiej przebudowie wymurowano z nieregularnych kamieni polnych, a cegły użyto do uformowania detali architektonicznych. Podobnie z nieobrobionych kamieni eratycznych wzniesiono górne partie wieży, powyżej korony murów nawy, dobudowane w późniejszym okresie średniowiecza. Wieńczący ją krenelaż, narożniki i ostrosłupowy hełm wykonano z cegły. Cała budowla uzyskała wymiary 24,6 x 10,6 metrów, przy wysokości ścian nawy wynoszącej około 5,5 metra.
Proste, surowe elewacje ścian korpusu kościoła porozdzielano średniej wielkości oknami o ostrołukowych zamknięciach i uskokowych od zewnątrz i wewnątrz ościeżach, lekko rozglifionych, typowych dla wiejskich terenów średniowiecznego Pomorza Zachodniego. Podobnie formy dwuuskokowe, ostrołuczne miały portale wejściowe, ulokowane w ścianie południowej korpusu i zachodniej wieży. Zachodni prowadził do podwieżowej kruchty połączonej z nawą, południowy natomiast wprost do przykrytej drewnianym stropem nawy.
Tradycyjnie najbardziej dekoracyjną elewacją budowli była część wschodnia, zwieńczona trójkątnym szczytem, oddzielonym od ściany poniżej tynkowanym fryzem. Szczyt ozdobiono siedmioma podłużnymi, zamkniętymi ostrołucznie blendami, rozmieszczonymi w układzie piramidalnym, ze środkową blendą najwyższą. Ponadto z krawędzi szczytu wyprowadzono proste sterczyny. Dla odmiany zachodnia część kościoła miała bardzo surowy wystrój przypominający budowle obronne. Wieża za wyjątkiem najwyższej kondygnacji rozdzielona była otworami szczelinowymi, a zwieńczył ją krenelaż.
Stan obecny
Kościół zachował średniowieczny układ przestrzenny i bryłę, dzięki czemu jest dziś jedną z ciekawszych wiejskich budowli sakralnych w regionie. W oryginalnej formie zachowały się gotyckie okna wschodnie, jedno okno południowe (wschodnie), jedno okno północne (także po stronie wschodniej), szczyt wschodni oraz portal zachodni i południowy. Pozostałe okna, za wyjątkiem szczelin w wieży, zostały przekształcone w okresie nowożytnym. Wystrój wnętrza kościoła został całkowicie zmieniony po okresie średniowiecza, między innymi wstawiona została w nawę empora.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół filialny rzymsko-katolicki p.w. Wniebowzięcia NMP, B.Szerniewicz, nr 7764, Kłodowo 1997.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Greifenhagen, Stettin 1902.