Kłodkowo – kościół parafialny

Historia

   Wieś Kłodkowo (niem. Klötkow) po raz pierwszy odnotowana została w źródłach pisanych w 1224 roku, w dokumencie mocą którego księżna Anastazja przekazała kilka osad ziemi trzebiatowskiej na uposażenie klasztoru norbertanek. Kłodkowo mogło być jednak dużo starsze, jeśli dotyczyła go informacja z żywotu św. Ottona, gdzie wspomniano osadę o nazwie Clodona, mieszczącą się na trasie wyprawy misyjnej z 1128 roku.
   Murowany kościół w Kłodkowie zbudowany został dopiero w okresie gotyku, przypuszczalnie pod koniec XIV lub na początku XV wieku. W dokumentach wzmiankowany był po raz pierwszy w 1492 roku, kiedy to jego proboszczem został niejaki Nicolaus Crogher. Patronat nad kościołem pełniła wówczas rada miejska Trzebiatowa, która zaakceptowała wybór plebana.
   W 1534 roku świątynia została przejęta przez protestantów, a prawdopodobnie w XVII wieku powiększona o wieżę. Nowy kult oraz zmieniająca się popularność styli, spowodowały w XVI i XVII wieku wymianę wyposażenia. W drugiej połowie XIX stulecia dostawiono kruchtę południową oraz przekształcono okna, zaś w 1904 roku zabytek regotyzowano. Po zakończeniu II wojny światowej kościół wrócił w ręce katolików. Jego renowacja miała miejsce w latach 80-tych XX wieku.

Architektura

   Kościół zbudowano do wysokości 1,5-2 metrów z rozłupanych ale nieobrobionych głazów narzutowych i mniejszych kamieni w technice opus incertum. Wyżej ściany wymurowano z cegły układanej w wątkach wendyjskim i gotyckim. Utworzono mury o grubości około 1,2 metra w przyziemiu, zwężające się w wyższych partiach do około 0,9 metra.
   Orientowana względem stron świata budowla uzyskała formę salową na planie prostokąta o wymiarach 14 x 9 metrów, bez wyodrębnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Przykryto ją dwuspadowym dachem, opartym o dwa gotyckie szczyty przy krótszych bokach. Szczyt wschodni ozdobiono podłużnymi, rozmieszczonymi piramidalnie blendami o dwuściennych zamknięciach oraz blendą kolistą na czubku środkowej osi. Wnętrze kościoła przykryto drewnianym stropem.
   Dostawiona od zachodu wieża na rzucie zbliżonym do kwadratu wielkości 5,6 x 5,7 metra, została wzniesiona w konstrukcji słupowo – ryglowej i oszalowana deskami, ze zwężającymi się ku górze ścianami. Jej system nośny utworzyły cztery słupy w narożach, połączone nieregularnym wiązaniem rygli i krzyżulców (ukośnych elementów konstrukcji kratownicy), łączonych na czop lub jaskółczy ogon.

Stan obecny

   Kościół zachował średniowieczne mury obwodowe korpusu, przy czym nie przekształcona pozostała jedynie elewacja wschodnia z zamurowanym obecnie oknem i szczytem. Nowożytnym dodatkiem jest kruchta południowa oraz przypory. Wieża, choć pochodzi z XVII wieku, posiada na tyle prostą konstrukcję, iż może nie odbiegać zbytnio wyglądem od średniowiecznych budowli tego typu. Do dnia dzisiejszego we wnętrzu kościoła zachowała się wsparta na słupie ambona i chrzcielnica z XVI wieku, a w drzwiach do zakrystii jedne z najstarszych przetrwałych na terenie Pomorza Zachodniego okuć drzwi, być może pochodzących z XIV wieku.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół rzymsko-katolicki parafialny ob. filialny p.w. MB Królowej Polski, A.Szerniewicz, nr 7580, Kłodkowo 1997.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Greifenberg, Stettin 1914.

Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.