Jarzyce – kościół parafialny

Historia

   Osada Jarzyce (niem. Geritz) wzmiankowana była w 1278 roku w dokumencie biskupa kamieńskiego Hermanna von Gleichena, pośród wsi uposażenia klasztoru cysterek w Koszalinie. Prawdopodobnie istniał już w niej wówczas kościół, odnotowany w 1300 roku pod patronatem Friedricha i Ulricha von Bevenhausenów. Wspomniane zostały również w źródłach pisanych z okresu średniowiecza imiona dwóch proboszczów: Grzegorza Kalybe z drugiej połowy XIV wieku oraz Jana Morle z końca XV wieku. W okresie reformacji kościół przejęty został przez protestantów, przy czym pastorem ewangelickim już w 1521 roku został niejaki Joachim Baumann. Po zakończeniu drugiej wojny światowej zniszczony budynek został przekazany parafii rzymskokatolickiej dopiero w 1974 roku.

Architektura

   Kościół wzniesiono z cegły i kamienia eratycznego, na niewysokim wzgórzu. Utworzono go na planie prostokąta bez wyodrębnionego z bryły zewnętrznej prezbiterium. Od strony zachodniej dostawiono czworoboczną wieżę, pierwotnie przykrytą zapewne dachem czterospadowym. Korpus nawowy zwieńczono dachem dwuspadowym. Całość tworzyła układ przestrzenny typowy dla wiejskich kościołów farnych z terenów Pomorza.
   Wejście do wnętrza wiodło tradycyjnie od południa wprost do nawy oraz od zachodu poprzez przyziemie wieży. Lekko ostrołuczny portal w fasadzie wieży umieszczono w uskokowej niszy zwieńczonej trójliściem i ostrołukiem, osadzonej nie na osi, ale z lekkim przesunięciem ku północy. Powyżej elewacje wieży pozostawiono bardzo surowe, dekorowane jedynie prostymi, półkoliście zamkniętymi blendami, pomiędzy którymi przepruto otwory okienne o uskokowych obramieniach. Wnętrze korpusu kościoła nie było podsklepione.

Stan obecny

   Korpus kościoła został gruntownie przebudowany w okresie nowożytnym. Nie tylko przekształcono wszystkie otwory okienne i wejściowe, ale i zmieniono układ budowli poprzez dostawienie dwóch aneksów o charakterze transeptu. Najcenniejszym średniowiecznym elementem kościoła pozostaje wieża z portalem zachodnim na czele.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Kubicki D., Gotyckie świątynie powiatów koszalińskiego i kołobrzeskiego, Pelplin 2001.