Historia
Kościół św. Anny w Grobli (Graebel) mógł zostać zbudowany na przełomie XIII i XIV wieku lub w XIV stuleciu. W źródłach pisanych po raz pierwszy odnotowany został w 1399 roku. W drugiej połowie XV lub na początku XVI wieku został przebudowany w stylistyce późnogotyckiej. Pod koniec XVI stulecia, gdy protestanci zaczęli stanowić większość wsi, kościół przeszedł w ręce gminy ewangelickiej. Był remontowany w XIX wieku oraz w latach 1903-1904, 1959, 1970 i 1991.
Architektura
Kościół wzniesiony został z kamienia polnego, jako budowla orientowana względem stron świata, jednonawowa, usytuowana pośrodku wsi, na terenie odgrodzonego od zabudowy mieszkalnej cmentarza. Utworzony został krótki korpus na planie prostokąta i węższe oraz niższe prezbiterium po stronie wschodniej, do którego od północy dostawiono niewielką zakrystię o nieco nieregularnym, trapezowatym rzucie. Nawę i prezbiterium przykryto osobnymi dachami dwuspadowymi, zakrystię zaś daszkiem pulpitowym.
Prezbiterium wzmocniono zewnętrznymi, masywnymi przyporami, we wschodnich narożnikach umieszczonymi pod skosem, pomiędzy które osadzono ostrołukowe, obustronnie rozglifione okna. Co najmniej jedno z nich (wschodnie okno prezbiterium) wypełnione było maswerkiem. Południowa ściana nawy oprócz dwóch okien przepruta została bogato profilowanym, ostrołukowym portalem wejściowym, zwieńczonym trzema płaskorzeźbami w postaci sterczyn z kwiatonami. W narożnikach pod dachem znalazły się ciekawe maski – maszkarony.
Wewnątrz prezbiterium zwieńczono sklepieniem krzyżowo – żebrowym, spiętym zwornikiem w postaci gryfa lub ptaka i opartym na rzeźbionych konsolach. Każdą z nich uformowano na kształt ludzkiej twarzy o dość indywidualnych cechach wyglądu. Zakrystia, połączona z prezbiterium portalem siodłowym (dwuramiennym), przykryta została ostrołukowym sklepieniem kolebkowym. Nawa zwieńczona była zapewne drewnianym stropem. Z prezbiterium połączyła ją ostrołuczna, pozbawiona zdobień arkada tęczy.
Stan obecny
Kościół posiada układ przestrzenny typowy dla średniowiecznej, wiejskiej budowli sakralnej. Niestety w trakcie którejś z nowożytnych prac powiększeniu uległa większość otworów okiennych a nad nawą wzniesiona została masywna wieżyczka na sygnaturkę, zaburzająca proporcje budowli. Kościół zachował wiele interesujących detali architektonicznych: portal południowy, wschodnie okno z maswerkiem, wsporniki-maszkarony pod okapem dachu nawy, zwornik sklepienia prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół filialny p.w. św. Anny, D.Bocheńska, nr 6457, Grobla 1991.