Historia
Ceglane mury obronne w Górze (Guhrau) zaczęto budować w drugiej połowie XIV wieku, zastępując wcześniejsze drewniano-ziemne obwarowania z palisadą. W ich linii na przełomie XIV i XV wieku wzniesiono nieduży zamek z inicjatywy Piastów cieszyńskich, do których wówczas należało miasto.
W 1375 roku nastąpił podział miasta na dwie części między spadkobierców Jana ścinawskiego i Wacława czeskiego. Zamek stanowił wówczas własność wspólną księcia i cesarza. Kolejny podział posiadłości książąt cieszyńskich nastąpił w 1442 roku, kiedy to połowa Głogowa i Góra przypadły Władysławowi cieszyńskiemu. Późniejsze dzieje zamku są słabo znane, wiadomo jedynie, iż w 1491 roku właścicielem zamku i miasta był Jan Olbracht, późniejszy król Polski. W 1499 roku Władysław Jagiellończyk przekazał księstwo królewiczowi Zygmuntowi Jagiellończykowi, w 1508 roku Zygmunt oddał księstwo Władysławowi II Jagiellończykowi, a ten wcielił je do Korony czeskiej.
Budynek zamku najprawdopodobniej został rozebrany około 1770 roku. Niedługo później przystąpiono do częściowej likwidacji fortyfikacji miejskich. Zasypano fosę, zniwelowano wał ziemny, a na ich miejscu utworzono ogrody. W 1818 roku rozebrano wieżę przy bramie Polskiej, w 1828 samą bramę, zaś w 1851 roku bramę Głogowską. W ciągu XIX wieku rozebrano także większość murów obronnych.
Architektura
Obwarowania miejskie wzniesiono na planie zbliżonym do owalu z niewielkim wybrzuszeniem w części północno – wschodniej, spowodowanym usytuowaniem tam kościoła św. Katarzyny. Wejście do miasta zapewniały cztery bramy: zachodnia nazywana Głogowską, wschodnia zwana Polską oraz mniejsze furty: północna i południowa. Obwód wyposażony był również w baszty, których pierwotnie było 12 lub 13. Spośród nich tzw. baszta Głogowska flankowała pobliską bramę Głogowską. Została ona wzniesiona na planie czworoboku o sześciu kondygnacjach. W dolnej części, do wysokości 1,5 metra jej podstawę stanowił cokół z głazów narzutowych, wyżej zbudowana została z cegły. Na wysokości drugiej i trzeciej kondygnacji posiadała ornament ułożony z glazurowanych cegieł. Na najwyższej kondygnacji znajdował się rząd blend z ostrołucznymi oknami. W ścianach bocznym umieszczono wąskie strzelnice i dwa portale, dawniej prowadzące na koronę murów miejskich. Zewnętrzną strefę obrony miasta stanowił dodatkowy wał ziemny i fosa.
Zamek włączony był w obwód obwarowań miejskich w południowo – zachodniej części Góry, a jego formę oparto na planie regularnego czworoboku. Prawdopodobnie był piętrowy i kryty dachem dwuspadowym. Wystawał nieco poza lico murów miejskich. W XVII wieku w skład jego zabudowań wchodziła także stajnia, młyn, zbrojownia i szopy.
Stan obecny
Obiekt który nazywany jest dzisiaj zamkiem w rzeczywistości jest basztą miejskich murów obronnych. W XIX wieku budowlę przekształcono na więzienie niszcząc pierwotny podział wnętrz. Obecnie niezagospodarowany i zaniedbany, może być zwiedzany jedynie z zewnątrz. Faktyczny zamek nie przetrwał do czasów współczesnych. Dobrze zachowanym elementem fortyfikacji miejskich jest dziś tzw. wieża Głogowska, stanowiąca niegdyś element obronny bramy Głogowskiej.
pokaż basztę Głogowską na mapie
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.
Nowakowski D., Siedziby książęce i rycerskie księstwa głogowskiego w średniowieczu, Wrocław 2008.
Przyłęcki M., Miejskie fortyfikacje średniowieczne na Dolnym Śląsku. Ochrona, konserwacja i ekspozycja 1850 – 1980, Warszawa 1987.
Przyłęcki M., Mury obronne miast Dolnego Śląska, Wrocław 1970.