Historia
Wieżę wybudowano w 1571 roku z wykorzystaniem dolnych partii murów istniejącego od XV wieku młyna lub bramy Młyńskiej. Zainstalowano w niej urządzenie wodociągowe, za pomocą którego drewnianymi rurami, dostarczano wodę na wzgórze katedralne. Te innowacyjne i nowoczesne jak na tamte czasy urządzenie skonstruował wrocławianin Walenty Hendel, natomiast samą wieżę wymurował mistrz o imieniu Stanisław. Była to jedyna taka instalacja w Polsce i druga po Augsburgu w Europie, gdzie funkcjonowała od 1548 roku. Fromborskie urządzenie wodociągowe naprawiane było w 1630 roku i na początku XVIII wieku. Swoją funkcję wieża pełniła do połowy XVIII wieku. Wodociąg nieczynny był już w 1778 roku, a rozebrano go w połowie XIX stulecia. Samą wieżę wyremontowano w 1964 roku.
Architektura
Wieża wodna zbudowana została na planie prostokąta, z cegły ceramicznej o widocznych w elewacjach, zróżnicowanych wątkiem dwóch fazach budowy. W elewacji północnej i południowej umieszczono półkoliście zamknięte otwory okienne, odpowiadające pierwotnemu podziałowi na siedem kondygnacji. W elewacji zachodniej osadzono otwór wejściowy oraz trzy prostokątne otwory drzwiowe prowadzące do dawnego budynku młyna.
Urządzenie wodociągowe wykorzystywało energię wody płynącej kanałem i drewnianymi rurami. Obracała ona koło wodne, wprawiające z kolei w ruch mechanizm czerpakowy, a ten podnosił wodę na znaczną wysokość, skąd rozprowadzano ją siłą grawitacji po wzgórzu katedralnym i otaczających je kanoniach.
Stan obecny
Obecnie wieża jest własnością prywatną. Znajduje się na niej odpłatny punkt widokowy z panoramą na cały Frombork oraz umieszczona obok kawiarnia. Wnętrze wieży na sześciu kondygnacjach jest otwarte (jedynie nad przyziemiem założono prowizoryczny strop). Znajdują się w nim schody prowadzące na taras. W ostatnich latach elewacje zewnętrzne zostały oczyszczone, a na szczycie wzniesiono plastikowo – metalowe zadaszenie wyjścia ze schodów.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Piaskowski T., Szkop H., Zabytki Fromborka, Frombork 2003.