Historia
Kościół został zbudowany w 1453 roku z fundacji Andrzeja z Borzewa, starosty płońskiego i stolnika płockiego, ówczesnego właściciela wsi Bożewo. W pierwszej połowie XVII wieku z fundacji rodziny Borzewskich, od strony południowej dobudowano kaplicę św. Anny, która została przebudowana w XVIII wieku. Remonty kościoła przeprowadzano w 1812 i 1914 roku. W okresie międzywojennym kościół poddano renowacji, miedzy innymi zrekonstruowano wówczas szczyt wschodni.
Architektura
Kościół zbudowano pod silnym wpływem gotyckich budowli sakralnych z terenu państwa krzyżackiego, ziemi chełmińskiej i warmińskiej. Pierwotnie składał się z pojedynczej nawy na planie prostokąta, bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Od północy usytuowano gotycką zakrystię, dostawioną w ten sposób, że została zlicowana ze wschodnim murem prezbiterium, choć ścianę wschodnią zakrystii nieco odchylono od osi.
Charakterystycznym elementem świątyni uczyniono szczyty, ograniczające dwuspadowy dach od wschodu i zachodu. Rozczłonkowano je skośnie ustawionymi filarkami przechodzącymi w sterczyny, pomiędzy którymi umieszczono otynkowane, półkoliście zamknięte blendy. W szczycie zachodnim każdą oś nad blendą zwieńczono miniaturową wimpergą, a trzy najwyższe dodatkowo okrągłymi przeźroczami. Szczyt wschodni podzielony został na sześć osi, zachodni na siedem osi, ten pierwszy wypełniony więc był szerszymi blendami, ale posiadał podobną strukturę.
Elewacje budowli ozdobiono mocno wypaloną cegłą zendrówką ułożoną w romby, oraz tynkowanym fryzem poprowadzonym pod okapem dachu. Ponadto podział horyzontalny utworzył dość wysoki cokół. W narożach mury kościoła podparto uskokowymi, umieszczonymi pod skosem przyporami, dodatkowa szkarpa znalazła się również po stronie północnej. Elewacja wschodnia nie otrzymała okna, a jedynie blendę na osi, obok której utworzono małą wnękę na figurę. Powodem tego było umieszczenie od środka szerokiej wnęki na ołtarz.
Do wnętrza prowadził profilowany portal zachodni, umieszczony w podwójnej wnęce: niższej zwieńczonej trzema ślepymi arkadami oraz wyższej, profilowanej, lekko ostrołucznej. Cechą szczególną portalu było umieszczenie w zewnętrznej wnęce okulusa. Ponadto kolejny portal zapewniał wejście do zakrystii z zewnątrz. Otrzymał on formę ostrołukową w obramieniu z wałka. Wewnątrz kościół podzielono arkadą tęczy oddzielającą część wschodnią – prezbiterialną, od części zachodniej, przeznaczonej dla świeckich. Żadna z tych części nie została podsklepiona.
Stan obecny
Kościół jest jednym z najstarszych zachowanych gotyckich kościołów na terenie Mazowsza. Posiada pierwotny układ przestrzenny, a przede wszystkim wyjątkowo bogatą i reprezentacyjną jak na wiejską świątynię fasadę zachodnią z okazałym szczytem i portalem wejściowym. Nowożytny jest aneks południowy, przekształcone zostały też okna korpusu kościoła oraz wnętrze.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Herrmann C., Mittelalterliche Architektur in Polen. Romanische und gotische Baukunst zwischen Oder und Weichsel, Petersberg 2015.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. X, województwo warszawskie, zeszyt 23, powiat sierpecki, red. I.Galicka, H. Sygietyńska, Warszawa 1971.
Kunkel R.M., Architektura gotycka na Mazowszu, Warszawa 2005.
Żabicki J., Leksykon zabytków architektury Mazowsza i Podlasia, Warszawa 2010.