Historia
Zamek w Bardzie powstał pod koniec w XIII lub na początku XIV wieku na stoku Góry Kalwarii. W 1301 roku Bolko I Surowy sprzedał go rycerzowi z Dzbanowa. Zniszczony został prawdopodobnie w czasie wojen husyckich około roku 1425.
Architektura
Zamek wzniesiono na stoku Góry Kalwarii na wysokości około 350 metrów n.p.m. Składał się on z owalnego, murowanego zamku górnego i położonego około 30 metrów na południe od niego, oddzielonego przekopem, drewnianego przedzamcza. Zamek górny zajmował powierzchnię około 500 m2 (36 x 30 metrów) i otoczony był murami o grubości około 2,2 metra.
We wschodniej części niewielkiego dziedzińca usytuowano wolno stojącą wieżę – bergfried o średnicy 10 metrów. Na zachód od niej przylegały do murów obronnych trzy budynki mieszkalno – gospodarcze. Budynek w północno-zachodnim narożniku założenia miał grubsze ściany niestanowiące obwodu obronnego (1 metr) i mógł mieć wieżowy charakter. Przypuszczalnie miał zarys czworoboku. Wejście do niego o szerokości około 1 metra prowadziło z poziomu dziedzińca. Budynek przystawiony do środkowego odcinka kurtyny północnej był podpiwniczony (4,3-5 x 6,9-7,3 metra). Od strony dziedzińca ograniczały go ściany o grubości 0,7 metra. Do zwieńczonej stropem piwnicy prowadziło zejście o długości 6,2 metra, najpewniej zaopatrzone w drewniane schody. Trzeci budynek przy południowo-zachodnim odcinku muru obwodowego był co najmniej dwukondygnacyjny. Zachowały się relikty jego piwnicy o zarysie trapezowatym (3,5-3,7 do 5,1-5,9 metra), zwieńczonej sklepieniem kolebkowym. W obu jej krótszych ścianach znajdowały się wnęki. Bramę do zamku umieszczono po stronie południowo – wschodniej. Było to zwykłe przeprucie w murze o szerokości 1,8-1,9 metra.
Podzamcze powstało częściowo dzięki usypaniu pagórka z piasku i rumoszu skalnego. Prawdopodobnie ufortyfikowane było wałem kamienno-ziemnym, wzniesionym z kamieni układanych bez zaprawy. Nie odkryto murowanej zabudowy wewnętrznej podzamcza, stwierdzono natomiast istnienie warstw zaprawy wapiennej i czystego wapna, interpretowanych jako pozostałości funkcjonującego tam placu budowy.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego pozostał jedynie zarys fundamentów i przyziemia zamku nadbudowany w trakcie działań konserwatorskich. Wstęp na ich teren jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Boguszewicz A., Corona Silesiae. Zamki Piastów fürstenberskich na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku, Wrocław 2010.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.