Historia
Zamek wzniesiono około 1285 roku na miejscu starszego grodu z inicjatywy mistrza krajowego Inflant Wilhelma von Nindorf. Był on siedzibą wójtów krzyżackich, podległych administracyjnie komturii w Dyneburgu, z których pierwszym poświadczonym źródłowo był urzędujący w Rositten około 1288 roku Otto Paschedag. Zamek strzegł Łatgalii, południowo – wschodniego regionu Inflant i ze względu na swoje centralne położenie stanowił także ważne centrum administracyjne. W rękach zakonnych pozostał aż do 1559 roku, kiedy to oddano go w zastaw, a później przyłączono na stałe do Rzeczypospolitej. W 1577 roku warownię zajęły wojska Iwana Groźnego, które spaliły pobliską osadę. Zwycięska kampania króla Stefana Batorego odzyskała zamek dla państwa polsko – litewskiego, w którego granicach Rzeczyca pozostała aż do rozbiorów. Zamek przez długi czas zachowywał znaczenie militarne i brał udział w zmaganiach polsko – szwedzkich XVII wieku. Ostateczne zniszczenia przyniosły mu walki między 1656 a 1660 rokiem. Od tamtego momentu ruiny zamkowe służyły niestety za źródło materiału budowlanego dla rozwijającego się miasta.
Architektura
Plan zamku zależny był od ukształtowania terenu i wcześniejszych drewniano – ziemnych, grodowych umocnień. Dlatego w odróżnieniu od większości zamków krzyżackich był on zbliżony do owalu, w ramach którego w zachodniej, najwyższej części wzgórza został wydzielony zamek górny. Od wschodu zamek górny osłaniało gospodarcze przedzamcze, a całość założenia otoczona była nawodnioną fosą nad którą od zachodu przerzucono most zwodzony. Charakterystyczne było połączenie zamku górnego ze wschodnim podzamczem, które nie zostało oddzielone żadnym przekopem.
Zamek górny chroniony był przez masywną cylindryczną wieżę, usytuowaną w południowej części dziedzińca. W nim znajdowały się również przystawione do wewnętrznych ścian murów obronnych najważniejsze pomieszczenia warowni: komnaty wójta, kaplica i być może refektarz we wschodnim skrzydle. Ponadto zamek wyposażony był w dwie kolejne wieże: wschodnią wzniesioną na planie czworoboku i cylindryczną od zachodu, przy czym obie zabezpieczały bramy wjazdowe. Fortyfikacje te nie powstały od razu, ale były wynikiem kolejnych przebudowań i modernizacji.
Wjazd na teren górnego dziedzińca odbywał się przejazdem bramnym w części północno – wschodniej na podzamcze wschodnie. Stamtąd należało udać się okrężną drogą wzdłuż południowych murów i poprzez niewielki dziedzińczyk południowy, aż do zachodniej części zamku, gdzie znajdowała się główna, zewnętrzna brama wjazdowa.
Stan obecny
Obecnie na stromym wzgórzu pozostały jedynie nieduże, porozrzucane fragmenty krzyżackiego zamku, dochodzące w najwyższych partiach do paru metrów wysokości. Wstęp na teren ruin jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.