Historia
Pierwsza wzmianka o Gołdyndze (łot. Kuldīga, niem. Goldingen) odnotowana została w 1242 roku, kiedy to krzyżacki mistrz krajowy Inflant, Dietrich von Grüningen oraz legat papieski Wilhelm z Modeny wydali pozwolenie na budowę zamku, nazywanego początkowo Jesusborg. Wzniesiony został on obok, czy też na miejscu spalonego pogańskiego grodu. Prace budowlane zapewne postępowały szybko, bowiem już trzy lata później zamek był po raz pierwszy wzmiankowany w przekazach pisanych, choć prawdopodobnie nie był wówczas jeszcze ukończony.
Zakon pragnął uczynić Goldingen bazą wypadową do dalszej ekspansji na południe i umocnić władzę w Kurlandii. Choć ostatecznie Krzyżakom nigdy nie udało się zabezpieczyć bezpośredniej łączności między Prusami a Inflantami, to zamek zachował ogromne znaczenie jako centrum regionu. Jego pierwszym znanym z imienia komturem był rycerz zakonny Bruno, poświadczony w 1252 roku. Podkreśleniem jego godności była przynależność do nieformalnej rady najwyższych dostojników zakonnych w Inflantach, która doradzała mistrzom krajowym. Źródłem dochodów były natomiast podległe mu ziemie, handel na rzece Windawie i młyn zamkowy.
Przez całe średniowiecze zamek zachował znaczenie i nie uległ żadnym zniszczeniom, będąc jedną z nielicznych komturii, które jeszcze w drugiej połowie XV wieku posiadały wymaganą regułą zakonną liczbę 12 członków. Po upadku i sekularyzacji inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego, Goldingen zostało jedną z głównych rezydencji książąt Kurlandii i Semigalii. Miasto przeżywało wówczas okres rozkwitu gospodarczego, w czasie którego zamek został przebudowany. Jego całkowite zniszczenie nastąpiło na początku XVIII wieku, kiedy to w trakcie wielkiej wojny północnej został ostrzelany w czasie walk szwedzko – rosyjskich. Pozostałe ruiny zostały rozebrane na początku XIX wieku.
Architektura
Zamek Goldingen usytuowano na południowym brzegu rzeki Windawy, która ochraniała go od strony północnej i wschodniej. Po stronie północnej lokowano miasto z kościołem św. Katarzyny i dwoma przedmieściami. Od zachodu pierwotnie podmokłe tereny zalewowe przeznaczono na sady i ogrody. Sam zamek składał się z domu konwentu i otaczającego go gospodarczego podzamcza. Czteroskrzydłowy konwentualny zamek górny założony był na planie zbliżonym do kwadratu o długości boków wynoszącej około 50 metrów. Prawdopodobnie wyposażony był w cztery narożne, czworoboczne wieże, otaczające wraz z sąsiednimi skrzydłami wewnętrzny dziedziniec z krużgankami. Podzamcze mogło mieć wydłużoną formę z osią równoległą do rzeki. Jego ochronę zapewniały przynajmniej trzy wieże lub baszty, z czego jedna znajdowała się po północnej stronie, a dwie po południowej. Zabudowa gospodarcza podzamcza przylegała do wewnętrznej strony muru obwodowego.
Stan obecny
Zamek nie zachował się do czasów współczesnych. Na jego miejscu znajduje się dziś współczesna zabudowa oraz niewielki park. Średniowieczne fundamenty zakopane są w ziemi, a jedynym dostępnym elementem jest pojedynczy fragment piwnicy zamkowej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.