Historia
Budowa zamku krzyżackiego w Kandavie (niem. Kandau) rozpoczęła się dość wcześnie, bo w połowie XIII wieku, za rządów krajowego mistrza inflanckiego Burkharda von Hornhausen, jednak rangę siedziby wójtowskiej warownia otrzymała dopiero na początku XIV stulecia. Paręnaście lat później, w okresie urzędowania mistrza inflanckiego Eberharda von Monheim, zamek rozbudowano, czy też przekształcono w budowlę murowaną. Po raz pierwszy w źródłach pisanych podzamcze zamku wspomniano w 1312 roku, natomiast sam zamek w 1318 roku. Pierwszym znanym z imienia wójtem był Evert von Garath z lat 1383-1389.
Z zakonnego okresu funkcjonowania zamku źródła pisane przekazały informację, iż wójtostwo Kandau musiało rocznie dostarczać konwentowi krzyżackiemu w Goldingen aż 491 kg miodu. Prawdopodbnie wynikało to z rozpowszechnionego wśród okolicznych mieszkańców pszczelarstwa. Nie było to oczywiście jedyne zajęcie ludności, a o znacznych dochodach zamku świadczyłoby także krótkotrwałe podniesienie Kandau pod koniec XV wieku do rangi komturii.
Od początku XVI wieku aż do sekularyzacji zakonu w Inflantach zamkiem ponownie zarządzali wójtowie, których po 1560 roku zastąpili świeccy zarządcy podlegający książętom Kurlandii i Semigalii. Po licznych wojnach z XVII wieku zamek był poważnie zaniedbany. Kolejne grabieże i zniszczenia poczyniły wojska szwedzkie Karola XII na początku XVIII wieku, tak iż zarządcy Kandavy wyprowadzili się z zamku, który popadł w całkowitą ruinę, a następnie prawie całkowicie zaniknął.
Architektura
Zamek wzniesiono na szczycie podłużnego wzgórza, od południa ograniczonego niewielkim ciekiem wodnym spływającym do doliny rzeki Abavy po stronie wschodniej. Zewnętrzny mur obronny zamku obejmował teren nieregularnego kształtu, wielkości około 140 x 50 metrów. Dostosowany został do formy wzniesienia, był więc wydłużony na osi północ – południe, z kilkoma załamaniami w miejscach gdzie trzeba było dopasować przebieg obwarowań do krawędzi stoków. Natomiast główna część zamku była już założeniem regularnym, wzniesionym na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach około 34 x 31,5 metra. Zajmowała ona północną część założenia, podczas gdy na południu funkcjonował obszerny dziedziniec podzamcza, obwiedziony wspomnianym zewnętrznym murem obronnym.
Zamek górny z pewnością posiadał jedno skrzydło w części zachodniej. Przypuszczalnie w okresie średniowiecza istniały też kolejne dwa skrzydła, zwłaszcza że przez jakiś czas na zamku funkcjonował pełny konwent zakonny. Wszystkie skrzydła miały maksymalnie po dwie główne kondygnacje. Musiał w nich istnieć refektarz, dormitorium i kaplica, zapewne zgodnie z zakonnymi przepisami zlokalizowane na piętrze. Przyziemie z dużą dozą prawdopodobieństwa przeznaczone było na pomieszczenia gospodarcze, takie jak kuchnia i spiżarnie. Poddasza w zamkach krzyżackich służyły celom obronnym i jako dodatkowa przestrzeń magazynowa. Wschodniej strony zamku górnego broniła niewielka, czworoboczna w planie wieża, w całości wysunięta przed lico muru.
Stan obecny
Do czasów współczesnych, nie licząc skromnych reliktów fundamentów i krótkich odcinków zdegradowanego pod względem wysokości muru obronnego, z zamku przetrwała jedynie wschodnia wieża zwana Prochową. Początkowo uważana była ona za dansker lub wieżę chroniącą studnię, ale badania archeologiczne wykazały, iż zbudowano ją dopiero w XVII wieku. Wstęp na teren ruin jest wolny, na miejscu zamku funkcjonuje miejski park.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.