Historia
Zamek Alschwangen (łot. Alsunga) był jedną z kilku warowni zakonnych strzegących przebiegającego przez Kurlandię szlaku, łączącego Inflanty z Prusami. Pierwsza wzmianka o osadzie odnotowana została w przekazach pisemnych w 1230 roku, lecz sam zamek pojawił się na kartach historii dopiero w dokumencie z 1341 roku. Zbudowany został niewiele wcześniej i podlegał administracyjnie komturii w Goldingen (łot. Kuldīga). Nie pełnił funkcji administracyjnej w ramach władztwa zakonnego, ale miał znaczenie gospodarcze i strategiczne.
Pod koniec XV i w pierwszej połowie XVI wieku zamek w niewielkim stopniu rozbudowano i wzmocniono poprzez przystosowanie do użycia ręcznej broni palnej. Nie miał jednak dużego znaczenia militarnego i po sekularyzacji inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego został prywatną własnością niemieckiej rodziny szlacheckiej Schwerin. W kolejnych latach kilkukrotnie ulegał zniszczeniom podczas wojen polsko – szwedzkich, po których był zawsze odbudowywany, zatracając jednak wygląd średniowiecznej warowni na rzecz mieszkalnej rezydencji.
Architektura
Zamek usytuowany został na niewielkim wzniesieniu nad brzegiem strumienia, czy też niewielkiej rzeki, przepływającej po północnej stronie Alschwangen i wpadającej do jeziora na wschodzie. Składał się z kamiennego, czworobocznego w planie obwodu muru obronnego o wymiarach 60 x 65 metrów, otaczającego dziedziniec, który ze względu na swoje znaczne rozmiary stanowił zapewne miejsce schronienia dla podróżnych i okolicznej ludności. Pierwotnie budowla była bezwieżowa, jej obrona musiała się więc opierać na długich kurtynach muru obronnego, zapewne zwieńczonego w koronie chodnikiem straży i blankowanym przedpiersiem.
Wewnątrz obwodu obronnego zamek posiadał dwa skrzydła zabudowań, z których wschodnie mieściło główne pomieszczenia zakonne oraz kaplicę, a skrzydło południowe pełniło funkcje gospodarcze. W drugiej połowie XV wieku skrzydło południowe zostało podwyższone o dodatkową kondygnację i przedłużone w stronę zachodnią, dzięki czemu wypełniło całą szerokość dziedzińca. Wejście do pomieszczeń pięter zapewniał drewniany krużganek, przystawiony do elewacji obu skrzydeł zwróconych ku dziedzińcowi.
Na przełomie XV i XVI wieku w narożu północno – wschodnim i południowo – zachodnim zamku dobudowano okrągłe wieże, przystosowane do użycia broni palnej. Zostały ona prawie w całości wysunięte przed obwód, stykając się niewielkimi fragmentami ze skrzydłem wschodnim i południowym, przy czym wieża południowo – zachodnia wysunięta była nierównomiernie, w większym stopniu przed kurtyną południową niż zachodnią. Wnętrze wieży północno – wschodniej dzieliło się na pięć kondygnacji, z których trzy najniższe podsklepiono, a dwie górne rozdzielono drewnianym stropem. Druga z wież zapewne miała podobny układ pomieszczeń.
Stan obecny
Alschwangen przetrwało do czasów współczesnych, ale w formie mocno przekształconej w czasach nowożytnych, z zachowaną jedynie podstawową bryłą średniowiecznego zamku, łącznie z obiema charakterystycznymi wieżami narożnymi. Układ pomieszczeń w skrzydłach średniowiecznych uległ zmianie, dobudowane zostały też w XVIII wieku skrzydła zachodnie i północne. Obecnie wewnątrz zamku funkcjonuje niewielka wystawa muzealna.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.