Ballyclogh – wieża mieszkalna

Historia

   Wieża zbudowana została w drugiej połowie XVI wieku przez rodzinę MacRobert, gałąź rodu Barry. W 1641 roku, w trakcie walk Irlandczyków z angielskimi wojskami rządowymi, Ballyclogh zostało skonfiskowane i przekazane rodzinie Purdon. Najdalej w XVIII stuleciu wieża przestała pełnić funkcje mieszkalne i podupadła. Na początku XIX wieku została wyremontowana i częściowo przebudowana, celem zaadoptowania na mieszkanie zarządcy (steward) miejscowych dóbr.

Architektura

   Wieża uzyskała smukłą bryłę, wzniesioną na planie czworoboku o wymiarach 9,2 x 8 metrów, usytuowaną w narożniku dziedzińca o bokach długości około 30 metrów. Pierwotnie prawdopodobnie zwieńczona była w koronie murów chodnikiem straży z dwoma czworobocznymi bartyzanami nadwieszanymi na konsolach w przeciwległych narożnikach. Przykryte dwuspadowym dachem poddasze z dwoma szczytami przy krótszych bokach mogło zostać wprowadzone wtórnie.
   Wejście do wieży znajdowało się w północnej części ściany wschodniej. Prowadziło do przedsionka w grubości muru, połączonego ze spiralną klatką schodową w narożniku północno – wschodnim i z podłużną komorą w grubości muru po stronie południowej. Komora ta miała dostęp do otworu strzeleckiego i zapewne służyła odźwiernemu. Na wprost z przedsionka przechodziło się do głównego pomieszczenia w przyziemiu wieży. Było ono słabo oświetlone szczelinowymi, rozglifionymi do wnętrza otworami, a więc zapewne pełniło funkcje gospodarczo – magazynowe.
   Piętra wieży mieściły przestrzenie mieszkalne. Na drugiej kondygnacji w ścianie wschodniej znajdowała się latryna oraz dodatkowe wejście dostępne za pomocą zewnętrznych schodów. Trzecia kondygnacja zapewne była głównym pomieszczeniem wieży, wyróżnionym za pomocą sklepienia oraz ze względu na ogrzewający ją kominek. Na czwartej kondygnacji kończyła się spiralna klatka schodowa, której funkcje przejmowały wiodące wyżej proste schody.

Stan obecny

   Forma zachowanej do dnia dzisiejszego wieży jest częściowo wynikiem XIX-wiecznego remontu i wczesnonowożytnych przekształceń. Wymienionych zostało kilka otworów okiennych i wejściowych, przekształcono wnętrza, między innymi wstawiając nowe kominki, przebudowano zwieńczenie budowli w postaci dwuspadowego dachu ze szczytami. Obecnie wieża jest nieco zaniedbaną i nieudostępnianą dla zwiedzających budowlą. Jej dach uległ w ostatnich latach zawaleniu, co może przyspieszyć dalszą degradację zabytku. Sąsiadujące z wieżą zabudowania pochodzą głównie z XIX wieku.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.