Historia
Wieża mieszkalna w Ballybunion zbudowana została pod koniec XV wieku lub na początku XVI stulecia z fundacji rodu FitzMaurice, jednej z ważniejszych rodzin hrabstwa Kerry. Powstała prawdopodobnie na miejscu starszej nadmorskiej siedziby mieszkalno – obronnej. W drugiej połowie XVI wieku Ballybunion przeszło na rodzinę Bunyan, lecz już w 1581 lub 1582 roku zniszczone zostało w trakcie walk buntu Desmonda. Do zniszczenia doprowadzić miał lord Kerry z rodu FitzMaurice, którego lennymi podwładnymi byli członkowie rodu Bunyan, w celu uniemożliwienia zajęcia Ballybunion przez Anglików. Na skutek represji po powstaniu ród Bunyan utracił wieżę, która powróciła w ręce FitzMauriców. Funkcje mieszkalne po odbudowie mogła pełnić najdalej do XVIII stulecia.
Architektura
Wieżę zbudowano na skalistym cyplu wysuniętym w stronę wód oceanu atlantyckiego po stronie zachodniej. Bardzo strome, prawie pionowe skarpy zabezpieczały ją z trzech stron, za wyjątkiem wąskiej szyi po stronie wschodniej, która łączyła skrajną część cypla z terenem większego, nieregularnego w planie dziedzińca, w podobny sposób zabezpieczonego przez naturalne warunki terenu. Dziedziniec rozciągał się po południowo – wschodniej stronie wieży. Najpewniej posiadał zabudowę drewnianą lub szachulcową o gospodarczym i pomocniczym przeznaczeniu.
Wieża posiadała w planie kształt prostokąta o długości ścian na osi północ – południe wynoszącej 12,7 metrów. Szerokość na linii wschód – zachód wynosiła około 9 metrów. Wysokość wieży była znaczna, sięgała bowiem co najmniej 14,5 metrów, a wraz z przedpiersiem, które zapewne chroniło chodnik straży w koronie murów, parę metrów wyżej. Mury wzniesiono z opracowanego od strony lica kamienia eratycznego, łączonego zaprawą i wzmacnianego w narożnikach większymi ciosami. W przyziemiu grubość muru obwodowego wynosiła około 2,1 metra.
Wejście do wieży umieszczono w południowej części ściany wschodniej. Zabezpieczane było ryglem osadzonym do otworu w grubości muru i być może zwodzoną kładką. Wnętrze wieży dzieliło się na cztery kondygnacje. Dwie z nich, środkowe, rozdzielone były płaskimi, drewnianymi stropami. Sklepienie założono w przyziemiu, a także nietypowo na najwyższym piętrze. Oświetlenie pomieszczeń zapewniały głównie niesymetrycznie rozstawione, rozglifione do wnętrza otwory szczelinowe. Większe okna znajdować się mogły jedynie na najwyższym piętrze oraz od strony zwróconej ku plaży. Komunikację pionową zapewniała klatka schodowa w grubości południowo – wschodniego narożnika wieży.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowała się jedynie wschodnia ściana wieży wraz z krótkimi odcinkami ściany północnej i południowej. Niestety na przełomie XX i XXI wieku zawaleniu uległy jej górne partie, obecnie odrestaurowane i przemurowane w celu zabezpieczenia przed dalszą degradacją. W murach widocznych jest kilka otworów szczelinowych oraz pozostałości narożnej klatki schodowej. Wejście jest dziś wysoką wyrwą, w boku której zaobserwować można otwór do mocowania rygla. Na terenie dziedzińca przed wieżą nie zachowały się żadne ślady zabudowań.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
McAuliffe M., The tower houses of County Kerry, vol. I-II, Dublin 1992.
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.