Historia
Kromlech zwany Athgreany zbudowany został w późnej epoce brązu, a więc około 1400-800 roku p.n.e. Stanowił część megalitycznej tradycji budowlanej, która rozprzestrzeniła się w Brytanii i Irlandii, w efekcie czego na obu wyspach powstało co najmniej 900 kamiennych kręgów. Kromlech Athgreany, podobnie jak inne kamienne kręgi, zapewne miał znaczenie kultowe lub ceremonialne. W jego obrębie nie umieszczono pochówków, być może więc służył jako miejsce spotkań lokalnych społeczności, w trakcie których odbywały się nieznane rytuały. Zamknięta głazami okrągła przestrzeń mogła symbolizować ciągłość i jedność lub wyznaczać świętą, a przynajmniej ważną z jakiegoś powodu przestrzeń. Nie wiadomo jak długo budowla funkcjonowała.
Architektura
Kromlech utworzony został na łagodnym stoku, opadającym ze wzgórza po wschodniej stronie. Pierwotnie składał się z co najmniej 16, a zapewne więcej niż 20 głazów, ułożonych na rzucie okręgu o średnicy około 23 metrów. Zostały one wkopane w ziemię w ten sposób, że ich dłuższe boki ustawiono pionowo. Do utworzenia kręgu wybrane zostały głazy o wysokości od 1,3 do prawie 2 metrów. Ułożone były w miarę równych odstępach wzdłuż krawędzi kręgu. Ich powierzchnia nie została opracowana narzędziami, lecz zostały one dobrane pod względem odpowiednich rozmiarów i kształtów, a co więcej na niektórych umieszczono płaskorzeźbione wzory, składające się z rowków i kształtów zbliżonych do kielichów czy też miseczek. Nie wiadomo czy utworzona została pomiędzy nimi szersza wolna przestrzeń służąca za symboliczne wejście. Po północno – wschodniej stronie kręgu, w odległości około 40 metrów umieszczony został samotny głaz, wyróżniający się większymi rozmiarami.
Stan obecny
Kromlech Athgreany zwany jest dziś także Kręgiem Dudziarza (Piper’s Stone Circle), co zawdzięcza legendzie o muzyku i tancerzach, reprezentowanych przez zgrupowane w koło kamienie oraz jeden kamień leżący na uboczu, w które wszyscy mieli się zamienić w trakcie sabatu. Na przestrzeni wieków część z kamieni tworzących krąg została zrabowana lub przeniesiona. Obecnie na pierwotnym miejscu znajduje się od ośmiu do jedenastu głazów, głównie w południowej części założenia. Część z nich nadal pokryta jest płaskorzeźbionymi wzorami. Kilka kolejnych głazów jest przewróconych i przemieszczonych o parę metrów. Zabytek mieści się na polu po wschodniej stronie drogi N81, przy której znajduje się odpowiednio oznakowana tablica. Dojście wiedzie przez bramę w płocie i wzdłuż szpaleru drzew.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Price L., The Ages of Stone and Bronze in County Wicklow, „Proceedings of the Royal Irish Academy: Archaeology, Culture, History, Literature”, Vol. 42, 1934/1935.
The Old Stones. A Field Guide to the Megalithic Sites of Britain and Ireland, red. A.Burnham, London 2018.