Historia
Wieża mieszkalna Annagh zbudowana została w XVI wieku na terenie granicznym między dobrami klanów O’Brien i O’Kennedy. Ufundowali ją prawdopodobnie członkowie rodu O’Kennedy, jako jedną z ich siedzib mieszkalnych oraz strażniczych. W 1640 roku właścicielem wieży miał być niejaki John Hurly, dzierżawiący miejscowe dobra od Mortagha Ó Bryena, który to z kolei miał ją kupić od Rorego Kennedy. W trakcie inwentaryzacji z lat 1564-1656 wieżę opisano jako stary zamek ze stojącymi jedynie ścianami, co wskazywałoby, iż była już wówczas opuszczona. Przypuszczalnie w kolejnych wiekach nie prowadzono większych prac naprawczych wieży Annagh, która stopniowo przekształciła się w ruinę.
Architektura
Wieża zbudowana została na wywyższonym, skalistym terenie u wschodnich wybrzeży Lough Derg, w pobliżu mniejszego jeziora Arinagh Lough na południowym – zachodzie. Wzniesiona była na planie prostokąta o wymiarach 12,8 x 9,8 metra, z murami w przyziemiu o grubości dochodzącej do 2,1 metrów. Wieżę zbudowano z lekko obciosanego kamienia eratycznego, jedynie do wzmocnienia narożników użyto większych i lepiej opracowanych ciosów. W dolnej partii mury były wyraźnie poszerzone, tworząc rodzaj ukośnego cokołu, typowego dla budownictwa anglo-normańskiego. Zwieńczenie wieży mogło mieć formę dookolnego chodnika straży, z małą, czworoboczną wieżyczką strażniczą na przedłużeniu klatki schodowej.
Wnętrze wieży dzieliło się na trzy kondygnacje, z których druga przykryta była sklepieniem kolebkowym, a pozostałe drewnianymi stropami. Komunikację pomiędzy wszystkimi kondygnacjami zapewniała spiralna klatka schodowa, osadzona w grubości muru południowo – wschodniego narożnika. Pierwotne wejście do wieży przypuszczalnie znajdowało się w ścianie wschodniej i łączyło się zarówno z klatką schodową jak i główną komorą przyziemia. Pomieszczenie na piętrze połączone było z komorą w grubości muru wschodniego oraz z bardzo długim korytarzem w murze południowym, doświetlanym trzema otworami strzeleckimi od południa i jednym od zachodu. Na końcu korytarza, za zakrętem zlokalizowana była latryna. Komora w grubości muru wschodniego znajdowała się także na poziomie trzeciej kondygnacji.
Elewacje wieży przeprute były szczelinowymi, rozglifionymi do wnętrza otworami strzeleckimi i doświetlającymi oraz czworobocznymi oknami na wyższych kondygnacjach. Od strony wewnętrznej były one osadzone w szerokich wnękach o odcinkowych przesklepieniach. Najsłabiej oświetlona była najniższa kondygnacja, tradycyjnie pełniąca rolę gospodarczą. Piętra musiały być przeznaczone do zamieszkiwania i ogrzewane kominkami, przypuszczalnie umieszczonymi w niezachowanej ścianie północnej. Portale w wieży posiadały ostrołuczne zamknięcia i proste, pozbawione profilowania lub innych dekoracji obramienia.
Stan obecny
Wieża posiada dziś ścianę południową i zachodnią o znacznej wysokości sięgającej trzeciej kondygnacji, a także fragmenty ścian północnej i wschodniej. Brakuje więc całego narożnika północno – wschodniego, choć wciąż widoczne są pozostałości sklepienia na drugiej kondygnacji, a w miejscach zawalonych ścian widoczne są portale i klatka schodowa. Po stronie zachodniej zobaczyć można ujście kanału z latryny. Większość okien to dziś jedynie wyrwy w murach, ale na poziomie przyziemia dobrze zachował się co najmniej jeden szczelinowy otwór, a na najwyższej kondygnacji ościeża dużego okna. Zabytek stoi niezabezpieczony, istnieje więc do niego swobodny dostęp.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Larkin P., The castles of Lough Derg: an illustrated survey, „Journal of the Galway Archaeological and Historical Society”, 64/2012.
Salter M., The castles of North Munster, Malvern 2004.