Tallinn – kościół św Ducha

Historia

   Kościół (Püha Vaimu Kirik) został ufundowany pod koniec XIII wieku, wówczas jeszcze jako dwunawowa kaplica przynależna do sąsiedniego przytułku. Uczęszczali do niej początkowo głównie chorzy pensjonariusze szpitala oraz miejska biedota, lecz później także i bogaci kupcy zrzeszeni w położonej naprzeciwko Wielkiej Gildii. Dzięki temu kościół stał się najbardziej egalitarną świątynią w mieście. Budowa właściwej świątyni została ukończona w 1380 roku.
   W 1524 budowlę przejęli miejscowi luteranie. Stała się ona wkrótce dla nich najważniejszą świątynią w Tallinie. W odróżnieniu od innych kościołów, od 1531 roku kazania głoszono tu w języku estońskim, a nie w niemieckim. Pastor związany z kościołem św Ducha, Johann Koell, uznawany jest z autora najstarszej zachowanej książki wydrukowanej w języku estońskim, katechizmu z 1535 roku. W XVI wieku proboszczem był tu również Balthasar Russow, jeden z pierwszych inflanckich kronikarzy.
   W XVII wieku wieża kościelna otrzymała nowy barokowy hełm, a w  1684 roku na zewnętrznej ścianie zamontowano najstarszy w mieście, zachowany do dziś, publiczny zegar.  Również w XVII wieku wewnątrz kościoła wstawiono boczne empory.

Architektura

   Kościół powstał na rzucie prostokąta, z korpusem krytym dachem dwuspadowym, prosto zamkniętym prezbiterium po stronie wschodniej i niewielką, wieloboczną wieżą wtopioną w korpus w 1433 roku po zachodniej stronie. Krótsze ściany budynku ozdobione zostały gotyckimi szczytami schodkowymi. Nietypowo usytuowane zostało prezbiterium, gdyż jest ono asymetrycznie umieszczone w stosunku do dwunawowego korpusu. Około 1360 roku drewniany, płaski strop zastąpiono sklepieniami i przekuto nowe, większe gotyckie okna.

Stan obecny

   Wtopiony w ciasną zabudowę starówki, kościół zachował do dnia dzisiejszego gotycką bryłę, lekko zatartą od strony zewnętrznej barokowym hełmem wieży, a wewnątrz bocznymi emporami. Spośród zachowanego średniowiecznego wyposażenia wyróżnia się gotycki krzyż oraz cenny ołtarz autorstwa mistrza Bernta Notkego z 1483 roku.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego