Angerja – wieża mieszkalna

Historia

   Na początku XV wieku właścicielem folwarku Angerja (niem. Angern) był niejaki Bernd Kudesel. Mógł on ufundować murowaną budowlę obronno – mieszkalną lub powstała ona nieco wcześniej, na przełomie XIV i XV wieku, być może  z inicjatywy rodziny Kudeseldide, w celu ochrony podczas niespokojnych czasów powstań chłopskich. W latach 1451-1455 miejscowe dobra należały do zakonu krzyżackiego, który w 1455 roku sprzedał je Brunowi Wetbergowi. Na początku XVI wieku wieżowy dom należał do burgrabiego nazwiskiem Viana. Wtedy też przypuszczalnie został przebudowany i powiększony. Do zniszczenia Angern doszło podczas wojny inflanckiej z drugiej połowy XVI wieku.

Architektura

   Budowla została wzniesiona z wapienia na planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 18,1 x 13,6 metrów. Pierwotnie zapewne posiadała charakter wieżowy, gdyż mury obwodowe utworzono masywne, o prawie 2 metrach grubości na poziomie przyziemia. Wydzielały one w przyziemiu dwa pomieszczenia: większe po stronie wschodniej i mniejsze, wąskie na zachodzie. Być może podobny układ zastosowano także na poziomie piętra. Komunikację pomiędzy kondygnacjami zapewniały proste schody, osadzone w grubości muru wschodniego. Na późniejszym etapie funkcjonowania po stronie wschodniej dobudowano trapezowaty w planie mur, wydzielający albo niewielki dziedziniec o szerokości 8 metrów, albo dodatkowe pomieszczenie. Całość otoczona była przekopem i ziemnym wałem. Oprócz głównego budynku z kamienia wzniesiono jeszcze bryłę pobliskiego młyna, o którym po raz pierwszy wspomniano w 1424 roku.

Stan obecny

   Budynek zachował się w postaci zaawansowanej i niestety zaniedbanej ruiny, ze ścianami dochodzącymi do paru metrów wysokości, ale z wieloma ubytkami i wyrwami, przede wszystkim w miejscach dawnych otworów okiennych lub drzwiowych. Czytelne są również fragmenty otaczającego niegdyś wieżę przekopu. Wstęp na teren zabytku jest wolny.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.

Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.