Historia
Pierwsza udokumentowana wzmianka o ratuszu w Znojmie pochodzi z 1397 roku, kiedy to w księdze miejskiej wyraźnie wspomniano o domus pretorii, choć z pewnością został on wzniesiony wcześniej, zapewne po założeniu miasta w pierwszej połowie XIII wieku za króla Przemysła Ottokara I.
W 1444 roku w Znojmie wybuchł wielki pożar, podczas którego zniszczony został także budynek ratusza. Odbudowę powierzono Mikulášowi z Sedlešovic, który nadzorował prace budowlane w latach 1445–1448 (data odbudowy ratusza znana jest dzięki dwóm kamiennym tablicom umieszczonym na wieży ratuszowej).
W latach 1592-1594 przeprowadzono renowację wieży ratuszowej. Jej szybko niszczący się dach łupkowy został wówczas zastąpiony miedzianym, a elewacje otynkowano i pomalowano. Kolejne prace naprawcze prowadzono po wojnie trzydziestoletniej w 1656 roku oraz w 1833 i w 1854 roku. W trakcie prac naprawczych hełmu z 1833 roku podobno mistrz Tomáš Janouschek z Jihlavy przeprowadził całą renowację bez rusztowań, wspinając się także na sam szczyt iglicy.
Funkcje ostrzegawczo – strażnicze (głównie na wypadek pożaru w mieście) wieża pełniła aż do 1924 roku, przy czym jeszcze w XIX stuleciu zamontowano w niej telefon w celu przyspieszenia działań alarmowych. W 1945 roku na skutek działań wojennych ratusz został uszkodzony, lecz do początku lat 50-tych przeprowadzono jego renowację.
Architektura
Ratusz znojemski usytuowano przy ulicy łączącej dwa główne place miejskie. Pierwotnie składał się z piętrowego budynku oraz umieszczonej obok niego wieży, założonej na planie czworoboku. Po pożarze z 1444 roku wieża została odbudowana jako budowla wolnostojąca. Jej smukły tors przepruto jedynie niewielkimi prostokątnymi okienkami, a od strony południowej powiększono o płytki ryzalit mieszczący klatkę schodową. Górną część zwieńczono drewnianą nadbudową, ponad którą znalazł się jeden z najwspanialszych późnogotyckich hełmów. Wyposażono go w cztery narożne wieżyczki oraz przedłużenie które obrócono o 45 stopni w porównaniu do drewnianej galerii. Na nim spoczęła druga galeria, nad którą wysoko wznosi się spiczasta iglica, wieńcząca wieżę wraz z małymi narożnymi wieżyczkami. Całkowita wysokość wieży osiągnęła 79,8 metra, natomiast wysokość części murowanej dochodzi do 68,8 metra.
Wewnątrz wieży najniżej położone pomieszczenie, zwieńczone sklepieniem krzyżowym, prawdopodobnie służyło jako magazyn lub rodzaj skarbca na cenniejsze przedmioty. Z pierwszym piętrem, oświetlanym przez dwa okna, połączone było cylindryczną klatką schodową osadzoną w grubości muru, wiodącą także do podobnego pomieszczenia na drugim piętrze. Na piątym piętrze umieszczono drewnianą konstrukcję dźwigającą wyżej osadzone dzwony.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Fišera Z., Městské věže: v Čechách, na Moravě a ve Slezsku, Praha 2011.
Strona internetowa hrady.cz, Znojmo. Radniční věž.
Strona internetowa kralovskedilo.ktf.cuni.cz, Znojmo.